Türk, Özer

Kişi Vali

(1928 - 1986)

Turizm kentlerinin tarihine bakıldığında kentin kaderini değiştiren ve dünyaca tanınması için emek harcayan kişilerin bulunduğu görülür. Bu kişilerden biri de küçük bir liman kasabası olan Kuşadası’nda turizmin ilk ateşini yakan ve bu anlamda kente bir kimlik kazandıran Özer Türk’tür. Balkan kökenli İzmirli bir ailenin çocuğu olan Türk, İstanbul doğumludur (1928). Lise eğitimini İzmir Namık Kemal Lisesi’nde tamamladı (1946). Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun olan Türk (1952), maiyet memuru olarak Karaburun (İzmir) ilçesinde görev yaptı. Daha sonra bu görevi Karşıyaka’da (İzmir) devam ettiren Türk, 1955-1957 yılları arasında Kirazlı (İzmir) ilçesine kaymakam olarak atandı. İlerleyen yıllarda kaymakamlık mesleğini Türkiye’nin farklı yerlerinde (Alaşehir-Manisa/1958-1960, Özalp-Van, Sason-Batman, Kuşadası-Aydın/1962-1967, Burhaniye-Balıkesir/1967-1971) devam ettirdi. Kaymakamlık görevinden sonra Muğla'ya vali olarak atandı (1971-1975). Özer Türk, devlet hizmetinde görev aldığı 25 yıl boyunca yaptığı işler sonucunda halkın sevgisini kazandı ve devlet tarafından birçok takdirnameyle ödüllendirildi. Fransa’nın Onur Nişanı, İspanya’nın Şövalye unvanı verdiği Özer Türk, meslek hayatı boyunca halkla iç içe oldu ve gittiği yerlerde iz bıraktı. Kuşadası halkı tarafından "Efsane Kaymakam" olarak anılan Özer Türk, İzmir’de vefat etti (1986).

Turizm Alanında Gerçekleştirdikleri:

Kuşadası’nın turizm kenti olma yolculuğunu başlatan Özer Türk, Türkiye’nin tarihi ve doğal güzelliklerinin dünyaya tanıtılması konusunda bir bürokrat olarak yoğun çalışmalar gerçekleştirdi. Kuşadası’na geldiğinde kendisine bir tekne yaptıran Türk, bu tekne ile ilçeye gelen turistleri koylarda gezdirerek, turizmde kıyıların önemini anlatmayı hedefledi. Deniz turizmi ve yazlık fikrinin etkili isimlerinden biri olan Türk, ilçede turizmin gelişmesi, yöre halkının turizm konusunda bilinçlenmesi, turizme yatırım yapmaları gibi konularda çalışmalarda bulundu. Kısmet ve İmbat gibi otellerin, kamping olarak hizmete giren Ömer Tatil Köyü gibi turistik tesislerin kurulmasına öncülük etti. Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı ve Küçük Ada Kalesi, Türk’ün döneminde restore edildi. Çeşitli kursların düzenlenmesini sağlayarak turizm eğitimi seferberliği başlattı. Bölgede turizm hareketinin başlaması üzerine güçlü ikna yeteneğini kullanan Türk, Kuşadası halkını evlerini turizm için kiraya vermeleri konusunda ikna etti. Böylece ilçede ev pansiyonculuğu başladı.

İlçeye gelen turistlerle bizzat ilgilenen Özer Türk, onlara bölgeyi gezdirerek Kuşadası’nın yurtdışın da tanınması için önemli bağlantılar kurdu. Kuşadası’ndaki turizmin başlangıç projeleri olarak adlandırılan Kuş-Tur ve Fransız Tatil Köyü projelerinin hayata geçirilmesini sağladı. Bölgenin o tarihlerde en büyük turistik tesisi olacak Kuş-Tur Anonim Şirketi, ortaklı (440) yapılanma şeklinde ve ortaklarına mülkiyet yerine kullanım hakkı veren bir turistik yatırım olarak kurgulandı, halkın katılımıyla 1966 yılında kuruluşu gerçekleştirildi. Türkiye’de ilk tatil köylerinden biri olan Fransız Tatil Köyü ise 1967 yılında (330 oda / 690 yatak) hizmete açıldı.

Özer Türk’ün turizm alanında gerçekleştirdiği bir diğer faaliyet ise Meryem Ana ve Efes’in ziyarete açılmasıdır. O yıllarda Yunan Adalarına gelen turist gemileri uygun altyapı bulunmadığından Kuşadası’na uğramazdı. Türk; Efes’i ve Meryem Ana Kilisesi’ni gerekçe göstererek gemilerin Kuşadası’na gelip açıkta demirlemeleri ve kıyıdan gönderilecek motorlarla turistlerin karaya ulaşabilmeleri konusunda çaba gösterdi. Böylece Meryem Ana ve Efes ziyarete açıldı.

Özer Türk, kaymakamlık görevini devraldığı Burhaniye’de (1967) günümüzde Ar-Kent Tatil Sitesi olarak geçen ve Avrupa’nın ikinci büyük tatil sitesi olan Ar-Tur Turizm Endüstrisi Anonim Şirketi’nin kurulmasında öncü oldu ve şirket 19. 06. 1968 yılında kuruldu. Bodrum ve Datça’daki site ve apart otelleriyle günümüzde de hizmet vermeye devam eden, Ak-Tur Anonim Şirketi de Özer Türk’ün Muğla Valiliği yaptığı dönemde (1971) yine onun öncülüğünde kuruldu. Bu şirket, Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği’nin, Türkiye çapında verdiği, Öncü Turizm Şirketleri kategorisinde 2019 yılında ödüle hak kazandı. Özer Türk öncülüğünü yaptığı bu girişimlerde kendisi için konut edinmedi.

Yararlanılan Kaynaklar

Asar, H. (29. 07. 2019). Efsane Kaymakam Özer Türk, https://www.aydinposom/efsane-kaymakam-ozer-turk-makale,2929.html, (Erişim tarihi: 20.02.2021); Başyiğit, T. (2018). Türkiye’nin ilk Şövalye Valisi Özer Türk’ün Kuşadası Kaymakamlığı Günleri, içinde: Çaka Bey’den Günümüze Kuşadası ve Çevresinde Türk Tarihi (ss.302-309). Aydın: Adnan Menderesi Üniversitesi Yayınları Yayın No: 61; Kuşadası Kültürel ve Tarihi Mirası Koruma Derneği, Efsane Kaymakam ve Kuşadası Turizminin Öncüsü-Özer Türk, http://Www.Kusadasikulturelmiras.Com/?Pnum=66&Pt=%C3%96zer+T%C3%Bcrk, (Erişim tarihi: 20.02.2021); Ongun, A. (15.02.2021). Aktur 50. Yılını Bir Tanıtım Kitabıyla Taçlandırdı, https://www.bodrumgundem.com/2021/02/15/aktur-50-yilini-bir-tanitim-kitabiyla-taclandirdi, (Erişim tarihi: 22.02.2021); http://www.burhaniye.gov.tr/tarihce, (Erişim tarihi: 22.02.021); http://www.kusadasi.gov.tr/gorev-yapmis-kaymakamlarimiz, (Erişim tarihi: 22. 02. 2021); http://www.kiraz.gov.tr/gorev-yapmis-kaymakamlarimiz, (Erişim tarihi: 22. 02. 2021); https://ak-tur.com.tr/tr/hakkimizda.html, (Erişim tarihi: 22.02.2021); https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/fransiz-tatil-koyune-yabanci-ilgisi-/1186427, (Erişim tarihi: 22.02.2021); https://www.arturtatilsitesi.com/s/detay.asp?id=157; (Erişim tarihi: 22.02.2021); https://www.facebook.com/saltonline.tr/photos/1940913712586294, (Erişim tarihi: 20.02.2021).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Asar, H. (29.07.2019). Efsane Kaymakam Özer Türk, https://www.aydinposom/efsane-kaymakam-ozer-turk-makale,2929.html, (Erişim tarihi: 20. 02. 2021); Başyiğit, T. (2018). Türkiye’nin ilk Şövalye Valisi Özer Türk’ün Kuşadası Kaymakamlığı Günleri. İçinde; Çaka Bey’den Günümüze Kuşadası ve Çevresinde Türk Tarihi (ss.302-309). Aydın: Adnan Menderesi Üniversitesi Yayınları Yayın No: 61; Kuşadası Kültürel ve Tarihi Mirası Koruma Derneği, Efsane Kaymakam ve Kuşadası Turizminin Öncüsü-Özer Türk, http://Www.Kusadasikulturelmiras.Com/?Pnum=66&Pt=%C3%96zer+T%C3%Bcrk, (Erişim tarihi: 20.02.2021)