Turistik Arz Kapasitesi

Yerleşim Merkezi / Destinasyon Kavram Ekonomi

Sözlük anlamıyla kapasite; belirli bir şeyin içerebileceği miktar, kapsama gücü, belli bir alana sığabilecek kişi ve nesne sayısı, bir işletmenin üretim miktarı, arz ise sunma, piyasaya mal sürülmesi, sunu olarak ifade edilmektedir. Turizm arzı belirli şartlar altında bir memleketin turistlere satmaya hazır olduğu turistik zenginler veya belli bir piyasada belirli bir fiyata ya da bedelsiz olarak turistlere sunulan mal ve hizmetler bütünü olarak tanımlanmaktadır. Turizm arzı çok geniş ve birçok unsuru içeren bir kavram olarak, bağımsız arz ve bağımlı arz olmak üzere iki grupta sınıflandırılmaktadır. Bir bölgenin sahip olduğu doğal, tarihi, kültürel değerler, konukseverlik ve kutsal alanlar gibi varlık ve değerler turizmden bağımsız arzı, bağımsız turistik arz unsurlarından turizm amaçlı yararlanmak üzere, turistik mal ve hizmetlerin alt ve üstyapısı tamamlanmış tesislerle turistin hizmetine sunulması bağımlı turizm arzını oluşturmaktadır. Literatürde genel olarak turizm arzının doğal kaynaklar, tarihi, sosyal ve kültürel kaynaklar, altyapı, turistik üstyapı, hizmet ve konukseverlik gibi somut ve soyut unsurlardan oluştuğu görülmektedir.

Turizm arzını oluşturan unsurlar bir coğrafi bölge veya destinasyon ölçeğinde değerlendirildiğinde ilgili bölgenin turizm arz potansiyelini ifade etmektedir. Ancak turizm arz potansiyeli tam anlamıyla turizm arzı demek değildir. Özellikle turizm arzını oluşturan doğal ve sosyo-kültürel varlıkların turizm bakımından ekonomik bir değer olarak ortaya çıkarılması, diğer bir ifade ile jeo-ekonomik varlık haline dönüştürülmesi ancak ilgili varlıklara turistlerin ulaşmasını ve yararlanmasını mümkün kılacak altyapı ve üstyapı unsurlarının oluşturulması ile mümkündür. Diğer bir ifade ile turizm için elverişli serbest malların değerlendirilmesi, bir yörenin turistik destinasyon olarak ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Bu kapsamda turistik arz kapasitesi değerlendirmelerini potansiyel turistik arz kapasitesi ve turistik arz kapasitesi olarak iki boyutlu ele almak gerekmektedir. Potansiyel turistik arz kapasitesi sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda taşıma kapasitesi kriterleri ölçüt alınarak bir destinasyonun turizm arzını oluşturan unsurlar açısından sahip olduğu miktarı ifade etmektedir. Turistik arz kapasitesi ise bir destinasyonun turizm arz unsurları açısından mevcut değerlendirilme durumunu göstermektedir. Diğer bir ifade ile turistik arz kapasitesi bir destinasyonun sahip olduğu emre hazır doğal, tarihi, kültürel, çekiciliklerin fiili olarak turistler tarafından yararlanılanlarının miktarını, altyapı açısından ilgili destinasyonun mevcut durumda sahip olduğu altyapı unsurlarını (ulaşım sağlık, güvenlik, enformasyon kaynakları vb.,) turistik üstyapı açısından destinasyonda turistlerin farklı istek ihtiyaçlarına cevap vermek için var olan işletme (konaklama, yeme-içme, eğlence, rekreasyonel olanaklar, seyahat işletmeleri vb.)sayılarının miktarını ifade etmektedir. Bu kapsamda örneğin Olalı ve Timur ekonomik açıdan turistik arz kapasitesinin belirleyicisi olarak destinasyonun sahip olduğu yatak sayısını ölçüt olarak ifade etmekte ve ekonomik açıdan arzın yatak sayısından oluştuğunu belirtmektedir.

Referanslar

Avcı, N. (2007). Turizmde Taşıma Kapasitesinin Önemi, Ege Akademik Bakış/Ege Academic Review, 7(2): 485-501; Bahar, O. ve Kozak, M. (2018). Turizm Ekonomisi (Sekizinci baskı). Ankara: Detay Yayıncılık; Collander, D.C. (1993). Economics. ABD:Richard D.Irwin, Inc; İçöz, O. ve Kozak M. (2002). Turizm Ekonomisi, (İkinci baskı). Ankara: Turhan Kitabevi; Olalı, H. ve Timur, A. (1988). Turizm Ekonomisi, İzmir: Ofis Matbaacılık San. Ltd. Şti; https://sozluk.gov.tr/, (Erişim tarihi: 20.07.2019).