Turist Güdüleri
Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama Sosyoloji Psikoloji
-
2019
Turistlerin bireysel gereksinimlerini ve eğilimlerini içermektedir. Turist bir gereksinime sahip olmakta, ardından bu gereksinimi gidermek için güdülenmekte ve davranışa yönelmektedir. Buradan hareketle, güdülenme turistlerin belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere kendi istekleri ile davranmaları ve çaba göstermeleri olarak tanımlanabilmektedir.
Turistlerin tüketim davranışlarını anlayabilmek ve bu davranışların nedenlerini açıklayabilmek, turist güdülerinin derinlemesine anlaşılmasını gerektirmektedir. Turistleri harekete geçiren güdülerin incelenmesi, hangi güdülerin seyahat davranışını ve belirli bir turizm bölgesinin seçimini etkilediğinin anlaşılmasında ve bireylerin gelecekteki seyahat davranışlarının tahmin edilmesinde kritik öneme sahiptir. Turist davranışı bazı durumlarda tek bir güdü tarafından, bazen ise çoklu güdüler tarafından şekillendirilmektedir. Turistin davranışını etkileyen güdülerin sayısı ne kadar çok olursa, her bir güdünün davranışı etkilemedeki rolünün ölçülmesi ve bireyin gelecekteki seyahat davranışlarının tahmin edilmesi de o kadar güç olmaktadır.
Turist güdüleri bir sınıflandırmaya göre fizyolojik ve psikolojik güdüler olmak üzere iki grupta sınıflandırılmaktadır. Fizyolojik güdüler, yeme-içme, uyuma gibi fiziksel gereksinimleri içermekte, psikolojik güdüler ise toplumsal çevreden ileri gelen gereksinimler doğrultusunda şekillenmektedir. Bir turistin popüler bir destinasyona seyahat etmeye güdülenmesi, psikolojik güdülerle hareket etmeye örnek gösterilebilir. Bir diğer sınıflandırmaya göre turist güdüleri içsel ve dışsal güdüler olarak sınıflandırılabilir. Turist, belirli bir ödül elde etmek için davranışta bulunuyorsa, bu dışsal güdülenmedir. Davranışın nedenleri arasında herhangi bir ödül elde etmek bulunmuyorsa ve bu davranış turistin kendi isteğiyle gerçekleşiyorsa bu durumda içsel güdülenmeden bahsedilmektedir. Örneğin, turist macera turizmi aktivitesine bir ödül kazanmak için katılıyorsa turistin dışsal olarak güdülendiği, başarma duygusunu yaşamak için katılıyorsa içsel olarak güdülendiği söylenebilir.
Turist güdüleri; fiziksel güdüler, kültürel güdüler, bireylerarası güdüler ve saygınlık güdüleri olmak üzere dört grupta da toplanabilmektedir. Bunlardan fiziksel güdüler, fiziksel olarak dinlenmeyi, yenilenmeyi, sportif aktivitelere katılmayı, sağlık ve zindelik kazanmayı içermektedir. Diğer bir grubu oluşturan kültürel güdüler, belirli kültürler, çevreler, toplumlar, ülkeler hakkında bilgi edinmeyi içermektedir. Bireylerarası güdüler, ilişkileri kuvvetlendirme, yeni bireyler tanıma, aile ve akrabaları ziyaret etme ve kaçış güdülerinden oluşmaktadır. Saygınlık güdüsü ise bireyin kendine olan saygısının ve bireysel ilişkilerinin geliştirilmesini içermektedir. İş amaçlı seyahatler, toplantılar ve eğitim amaçları, bu kategoride ele alınabilmektedir.
Turist güdülerinin anlaşılmasında yararlanılan çok sayıda kuram mevcuttur. Bunlar; Maslow’un Gereksinimler Hiyerarşisi Kuramı, Gray’in Deniz-Kum-Güneş Tutkusu/Seyahat Etme Tutkusu (Sunlust/Wanderlust) Kuramı, Plog’un Psikosentrizm/Alosentrizm Kuramı, Dann’ın İtme ve Çekme Faktörleri Kuramı, Crompton’ın İtme ve Çekme Faktörleri Kuramı, Mayo ve Jarvis’in Karmaşıklık/Tutarlılık Gereksinimi Kuramı, Iso-Ahola’nın Sosyal/Psikolojik Güdülenme Kuramı, Pearce ve Caltabiano’nun Seyahat Gereksinimleri Kuramı, Pearce’ın Seyahat Kariyeri Merdiveni Kuramı ve Fodness’ın Güdülenme Kuramı olarak sayılabilir. Turist güdülerini konu alan önemli bir çalışma da Cohen’in (1972) çalışmasıdır. Cohen, turist rollerine, güdülerine ve yenilik ya da aşinalık arayışına göre dört farklı turist tipi belirlemiştir. Bunlar; başıboş turist, kâşif turist, bireysel kitle turisti ve organize kitle turistidir. Cohen, belirlediği bu dört turist tipinden ilk ikisini kurumsallaşmış turist, son ikisini ise kurumsallaşmamış turist olarak sınıflandırmıştır.
Referanslar
Gnoth, J. (1997). Tourism Motivation and Expectation Formation, Annals of Tourism Research, 24: 283-304; Cohen, E. (1972). Toward a Sociology of International Tourism, Social Research, 39 (1): 164-189.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Özel, Ç. H. (2010). Güdülere Dayalı Yerli Turist Tipolojisinin Belirlenmesi: İç Turizm Pazarına Yönelik Bir Uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Iso-Ahola, S. E. (1983). Towards a Social Psychology of Recreational, Travel, Leisure Studies, 2 (1): 45-56.