Touring Club Turc
Sivil Toplum Kuruluşu Aktivite Merkezli STK
(İstanbul, 1923 - 1931 )
-
2019
Fransızca adı Touring Club Turc olan Türk Seyyahın Cemiyeti, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan sonra turizm alanında kurulan ilk dernektir. Türkiye’yi ve Türkleri dış dünyaya tanıtmak, Türk turizmini kalkındırmak ve yaymak amacıyla 06. 11. 1923 tarihinde Türk Seyyahın Cemiyeti adıyla kuruldu. Mustafa Kemal Atatürk’ün isteği üzerine Lozan Konferansı Genel Sekreteri, Kocaeli eski mebusu ve büyükelçi olan Reşit Saffet Atabinen öncülüğünde Osman Hamdi Bey, Yusuf Razi Bey, Cevdet Özoğul, Mehmet Ziya Bey tarafından İstanbul’da faaliyete başladı. Reşit Saffet Atabinen cemiyetin ilk yönetim kurulu başkanlığını üstlendi ve 42 yıl boyunca görevine devam etti. Cemiyet ilk yıllarında kötü propagandaların düzeltilmesi, Türkiye ve Türkler hakkında doğru bilgi verilmesi, uluslararası otomobil yolculuklarının geliştirilmesi, iyileştirilmesi ve Türkiye’de yaygınlaştırılması, yurtdışında temsilcilikler açılarak tanıtım faaliyetlerinin yapılması gibi konularda çalışmalar yürüttü. Türk Seyyahın Cemiyeti, 1926 yılında Türkiye Turing Kulübü (Touring Club Turc) adını aldı. 1931 yılında adı Türkiye Turing ve Otomobil Kulübü şeklinde düzenlenerek çalışmalarına devam etti. 1942 yılındaki nizamname ile adında bulunan kulüp sözcüğü değiştirildi ve Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu (TTOK) oldu. Kurum, Mustafa Kemal Atatürk’ün başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu’nun 02. 04. 1930 tarihli ve 9069 sayılı kararı ile kamu yararına çalışan bir dernek statüsüne alındı, gümrük ve trafik mevzuatı ile ilgili görevleri yerine getirdi. Türkiye Turing Kulübü tarafından Türkiye’nin ilk tanıtım broşürleri ve afişleri ile ilk turistik rehber kitapçıkları basıldı, ilk karayolu haritaları hazırlandı, ilk yabancı dil kursları açıldı ve ilk tercüman rehberlik sınavları yapıldı. Ayrıca turizm ile ilgili ilk kez incelemeler ve araştırmalar gerçekleştirildi ve turizm alanında kongreler ile konferanslar düzenlendi. Türkiye Turing Kulübü 1937 yılında Uluslararası Otomobil Federasyonu’na (FIA) üye oldu. Bu üyelikle otomobil ve turizm alanında Türkiye’nin yetkin kuruluşu haline geldi. Uzun yıllar turizm, kültür ve otomobil alanlarında bir devlet kurumu gibi görev yaptı. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu gümrüklerden geçiş karnesi, uluslararası sürücü belgesi, uluslararası taşıt belgesi, yabancı taşıtlar için geçici giriş karnesi, triptik belgesi gibi uluslararası belgeler düzenledi. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları kuruldu ve bu yayınevinden 23 kitap (Mimar Sinan’ın İstanbul’u, Tarih-i Sultan Beyazıd, Osmanlı İstanbulu’nun İlk Yapıları: Hisarlar ve Mahalleleri gibi) yayınlandı. Tarihi ve turistik yapıların onarılması (Malta Köşkü, Hıdiv Kasrı gibi) ve işletilmesi (Ayasofya Konakları, Safranbolu Havuzlu Asmazlar Konağı gibi) faaliyetlerini yerine getirdi. Türkiye Turing Kulübü’nde görev yapan yönetim kurulu başkanları şunlardır: Reşit Saffet Atabinen (1923-1965), Ahmet Şükrü Emed (1966), Nejat F. Eczacıbaşı (1966-1974), Nuri Pere (1974-1975), İlhan Akın (1975-1976), Feridun Dirimtekin (1976), Kemal Kutlu (1976-1990), Hadi Sağnak (1990-1997), Nejat Olcay (1997-2000), Güler Temizkan (2000-2002), Çelik Gülersoy (2002-2003), Ferit Epikman (2003-2005), Mustafa İsen (2005-2006), Uğur İbrahimhakkıoğlu (2006-2011), Başaran Ulusoy (2011-2012) ve Bülent Katkak (2012 - ).
Referanslar
Altıntaş, A. ve Kurnaz Şahin, F. (2007). Reşit Saffet Atabinen (1884-1965) ve Türk Turizmine Katkıları, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, 26(42): 9–36; Durgu, Ü. (2010). Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’nun Türk İmajı ile Batılılaşmaya Verdiği Destek ve Türkiye’ye Kazanındırdıkları (1923-1942) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü; Kuşluvan, S. (2016). Türkiye’de Turizm. İçinde; O. Emir (Editör), Genel Turizm Bilgisi (ss. 178 -213). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları; Maviş, F., Ahipaşaoğlu, H. S. ve Kozak, N. (2002). Türkiye’de Turizm Sektörünün Gelişimi. İçinde; M.A. Kozak (Editör), Genel Turizm Bilgisi (ss.133-146). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları; Özdemir, M. (2013). Türkiye Turizminin 150’nci, Türkiye Turing Kulübü’nün 90’ncı, Turizm Bakanlığı’nın 50’nci Yılı, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 24(1): 126-140; Tören, E. (2014). Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’nun Kuruluşu ve Faaliyetleri Üzerine Bir Sözlü Tarih Araştırması. İçinde; N. Kozak ve Çolakoğlu, O. E. (Editörler). İçinde; III. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 368-383). Ankara: Detay Yayıncılık.