Tıbbi Aromatik Bir Bitki Olarak Arapgir Mor Reyhanı

DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Gastronomik Değer Bitki

Arapgir Mor Reyhanı, Malatya iline bağlı Arapgir ilçesinde yetişen, kendine has aroması ve göz alıcı rengi ile öne çıkan nadir bir bitkidir. Arapgir Mor Reyhanı, tipik reyhan çeşitlerinden farklı olarak koyu mor yapraklara ve yoğun bir aromaya sahiptir. Arapgir'in klimatolojik özellikleri ve topoğrafyası reyhanın kendine özgü aromasında önemli rol oynamaktadır. Temmuz ve ağustos aylarında hasat edilen bitki kuru ve taze olmak üzere iki türde kullanılmakta çay, şerbet, reçel, salata ve turşu gibi alanlarda öne çıkmaktadır. Arapgir Mor Reyhanı, tıbbi aromatik bitkiler grubunda yer almaktadır. Uzun yıllardır yöre halkı tarafından mutfaklarda yer edinen bu bitki aynı zamanda şifa amaçlı kullanılmakta ve kullanım alanları arasında kozmetik ve aromaterapi de yer almaktadır.

Arapgir Mor Reyhanı, 2017 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret tescili almıştır. Bu tescil sayesinde kalite standardını muhafaza etmekte ve ulusal ile uluslararası pazarlarda tanıtımı yapılmaktadır. Mor reyhan, Arapgir’in geleneksel mutfak kültüründe farklı lezzetler yaratmak için de yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Yöredeki geleneksel tarım yöntemleri ve uzun yıllara dayanan deneyimler, reyhanın yetiştirilmesinde önemli bir yer tutmakta ve bu süreç, ürünün kalite ve verimliliğini artırmaktadır. Bu bağlamda, mor reyhan yalnızca tarımsal bir ürün olmanın ötesinde, bölgenin kültürel mirasını ve yerel üretim pratiğini yansıtan bir değer haline gelmektedir. 

Son yıllarda Arapgir Mor Reyhanı, turistik açıdan önemli bir yer edinmiştir. Coğrafi tescil ve festivaller, pazarlama aktiviteleriyle yörenin tanıtımına katkı sağlamaktadır. Mor reyhan üretiminin yapıldığı araziler, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmekte, hasat çalışmaları turistik etkinlikler arasında yer almaktadır. Reyhan Hasadı Şenlikleri gibi etkinlikler, kırsal turizm açısından önemli bir farkındalık oluşturarak yerel kimliği ve kültürü güçlendirmektedir. Reyhan bitkisi, tarımsal bir ürün olmasıyla beraber; gastronomi turizmi, tarım turizmi, ekoturizm ve sürdürülebilir turizm uygulamaları açısından da çok yönlü bir değer taşımaktadır.

Arapgir’deki mor reyhan üreticileri, sürdürülebilir tarım uygulamaları ve doğa dostu yöntemlerle üretimlerini sürdürmektedir,bu da çevreye duyarlı bir turizm modeli oluşturmasına katkı sağlamaktadır. Geleneksel üretim yöntemleri ile modern pazarlama stratejileri birleşerek, kırsal kalkınma, gastronomi ve sürdürülebilirlik faaliyetleri için olumlu gelişmeler sağlamaktadır. Reyhan yetiştiricileri için mor reyhan, önemli bir gelir kaynağıdır ve ekonomik canlılık açısından büyük önem taşımaktadır.

Referanslar

Arapgir Belediyesi web sitesi https://www.arapgir.bel.tr/icerikdetay.aspx?icerikid=449, (Erişim tarihi: 01.05.2025).; Tüfekçi, C., Gunduz, K. ve Uğur, Y. (2023). Arapgir Mor Reyhanında Lokasyon ve Hasat Dönemi Etkileşiminin Verim ve Bazı Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 28(2): 438-445.; Türk Patent Ve Marka Kurumu Web Sitesi, Https://Ci.Turkpatent.Gov.Tr/Cografi-Isaretler/Detay/38308, (Erişim tarihi: 01.05.2025).

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: