Tavşanlı Höyük, İç Ege Bölgesi’nde 45 hektarlık yayılım alanıyla bölgenin en büyük tarih öncesi dönem yerleşim yeridir. 1930’larda Alman Arkeoloji Enstitisü’nden Prof. Dr. Kurt Bittel, Tavşanlı Höyük’ün öneminden bahseden ilk bilim insanıdır. 1940’larda Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Tahsin Özgüç, kaçak kazılarla höyükten çıkarılan pişmiş toprak testileri yayımlayarak, bu höyükte mutlaka sistematik kazılara ihtiyaç olduğunu belirtmiştir. 1988 ve 1989’da ise İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Turan Efe, Tavşanlı Höyük’te yüzey araştırması yapmış ve höyük 1990 yılında sit alanı ilan edilerek koruma altına alınmıştır. Höyük’teki en kapsamlı araştırmalar ise Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Arkeoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Erkan Fidan başkanlığında 2017-2021 yılları arasında sürdürülen Eskişehir ve Kütahya Tarih Öncesi Dönem Yüzey Araştırması ile yapılmıştır. Bu araştırmayla arkeolojik yöntemler dışında höyük çevresinde jeoarkeolojik sondajlar ve höyük üzerinde jeoradar çalışmalarıyla bilgi edinilmiştir. Tavşanlı Höyük’te ilk kazı çalışmalarıysa 2021 yılında Prof. Dr. Erkan Fidan başkanlığında Cumhurbaşkanı kararlı kazı olarak başlamıştır. Çalışmalar 2022 yılı ile birlikte Türk Tarih Kurumu’nun proje desteğiyle 12 aylık kazı statüsüne çıkarılmıştır. Ayrıca kazılar Tavşanlı Belediyesi'nin ana sponsorluğunda ve Farika Porselen’in katkıları ile sürdürülmektedir.

Höyükte ova seviyesininden 8 metre aşağıda günümüzden 8000 yıl öncesine tarihlenen Neolitik Dönem yerleşmesi bulunmaktadır. Bataklık altında kalan bu yerleşmenin üzerine ise günümüzden 5200 yıl önce -Tunç Çağı’nın başlangıcında- yeni insanlar gelmiş ve 3000 yıl boyunca Tunç Çağı’nın bütün evreleri burada yaşanmıştır. İlk Tunç Çağı’nda hızla büyüyen yerleşme, bir şehir haline gelmiştir. Orta Tunç Çağı’nda çevredeki maden kaynakları ve ticaretin etkisiyle bölgede bir başkent haline geldiği düşünülen Tavşanlı Höyük, Son Tunç Çağı’nda MÖ 1200’lerde Hitit İmparatorluğu’nun yıkılmasıyla aynı tarihlerde terk edilerek, bir daha bu alanda yerleşilmemiştir. Yaklaşık 20 m.’lik bir arkeolojik dolgu barındıran Tavşanlı Höyük’te kazılar Tunç Çağları’nın çeşitli evrelerini anlamak amacıyla yapılmaktadır. Kazılarla İlk Tunç Çağı’ndaki cadde ve sokaklarla çevrelenen şehir yapılanması, Orta Tunç Çağı’nda yan yana dizilmiş evlerden oluşan mahalleler ve Son Tunç Çağı’nda Hitit İmparatorluğu ile çağdaş olan mimari unsurlar açığa çıkarılmakta ve ileriki yıllarda sergilenmek üzere korumaya alınmaktadır.

Kazıların arazide aktif olarak devam ettiği mayıs ile kasım ayları arasında arkeolojik alan ziyarete açıktır. Ayrıca Gençlik ve Spor Bakanlığının ‘’gönüllüyüz biz’’ projesi kapsamında, tüm meslek gruplarından kişiler kazılarda kısa süreli çalışmak üzere kabul edilmektedir. Tavşanlı Höyük’te bulunan arkeolojik eserler Kütahya Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.