Side Örenyeri

Doğal ve Kültürel Miras Örenyeri Sit Alanı

Side örenyeri, Antalya’nın Manavgat ilçesi Side Mahallesi içinde yer alan Pamphylia yöresinin en önemli örenyerlerinden biridir. Pamphylia Yöresi, antik çağlarda Güney Anadolu’nun ortalarında yer alan ve günümüzde Antalya’nın sahil düzlüğüne tekabül eden yere verilen addır. Pamphylia yöresi doğuda Taşeli ismiyle anılan dağlık Kilikya, batıda Teke ismiyle anılan Likya ve kuzeyde ’de Pisidia yöreleriyle komşu olarak konumlanmıştır. Doğu Pamphylia Yöresi’nin en eski ve ünlü kenti Side, MS II. ve III. yüzyıllarda ticarette özellikle köle ticaretinde ciddi manada gelir elde etmiş, bu sayede yörenin önemli bilim, kültür ve ticaret merkezi olmuştur.

Görkemli yapıların çoğunluğunun Roma döneminde inşa edildiği Side örenyeri tarihi kalıntılar bakımından oldukça zengindir. Örenyerinde; Apollon ve Athena Tapınağı, Men Tapınağı, Dionysos Tapınağı, ana kapı, anıtsal kapı, anıtsal çeşme, su kemerleri, sütunlu caddeler, galeriler, dükkânlar, evler, Side Tiyatrosu, Side Müzesi, Bizans Bazilikası, Piskoposluk Bazilikası, Piskoposluk Sarayı, devlet agorası, ticari agora, forum, latrina (tuvalet), Roma Hamamı, Vesposion Çeşmesi ve negropol gibi tarihi kalıntılar yer almaktadır.

Örenyerinin en önemli kalıntıları Apollon ve Athena tapınaklarıdır. Limana yakın bir alanda inşa edilmiş tapınaklar, anıtsal görünümleriyle dikkat çekmektedirler. Sideliler Apollon’u şehrin kurucusu ve ata babası olarak görmüşlerdir. Aynı zamanda tapınakların politik olarakta büyük bir önemi vardır. Tanrı ve Tanrıça kentin varlığını, sürdürülebilirliği ve saygınlığını sağlayan kutsal kişiler olarak görülmektedir. Örenyerindeki en önemli tarihi kalıntılardan bir diğeri ise Side Tiyatrosu’dur. Tiyatro, planda yarım daireyi aşan altta 29, üstte 22 oturma sıralı caveası (seyircilerin oturduğu bölüm) ve iki katlı sahne binasıyla muhteşem bir görüntüye sahiptir. 17 bin kişiye hizmet sunabilmiş olan tiyatro, heybetli sütunlar, heykeller ve mitolojik figürlerle süslenmiştir. Yapısal özellikleriyle hem bir Anadolu tiyatrosu hem de Roma Tiyatrosu olan bu yapı, ayrıca Anadolu’nun en iyi korunmuş caveası ile ün yapmıştır. Side örenyeri, yerli ve yabancı önemli bir ziyaretçi potansiyeline sahiptir. 2018 yılı itibariyle örenyerini yaklaşık olarak 92 bin kişi ziyaret etmiştir. Ziyaretçi sayısının yüksek olmasında örenyerinin Antalya destinasyonunda yer alması etkili olmuştur.

Yararlanılan Kaynaklar

Alanyalı, F. S. (2017). Side Bir kentin Kayboluşunun Hikâyesi. Arkeoloji ve Sanat, 155: 187-196; Alanyalı, H. S. (2011). Side’nin Roma Dönemi Panteonu, Anatolia, 37: 75-92; Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). Müzeler ve Ören Yerleri, http//www.antalya.ktb.gov.tr, (Erişim tarihi: 20.10.2019); Arseven, S. (2014). Antik Side Örneğinde Sosyal Yapının Kent Dokusuna Yansıması, III. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 203-210), 15-18 Mayıs, Sakarya; Gürdal, M. (2014). Türkiye Turizm Coğrafyası. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; Turan, A., Yılmaz, A. ve Yetgin, D. (2018). Bin Yıllık Uykusundan Uyanan Kent: Side. İçinde N. Kozak (Editör), Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm Kurumlar, Kuruluşlar, Turizm Bölgeleri ve Meslekler (ss. 237-262). Ankara: Detay Yayıncılık.