Safranbolu Üçbölük Köyü Kültür ve Sanat Merkezi
MÜZE Sanat Müzesi
-
2025
Karabük'ün Safranbolu ilçesine bağlı Üçbölük Köyü'nde, 1999 yılında Recai Demirsöz'ün kişisel çabalarıyla kurulan Üçbölük Köyü Kültür ve Sanat Merkezi, bölgenin zengin kültürel mirasını yansıtan önemli bir sanat ve tarih merkezidir. Eski bir köy ilkokulunun onarılarak sanat merkezine dönüştürülmesiyle hayata geçirilen bu mekân hem yerel hem de uluslararası ziyaretçiler için benzersiz bir deneyim sunmaktadır.
Tarihçesi ve Koleksiyonu
Merkezin bulunduğu Safranbolu bölgesi, Paphlagonia ve Bizans İmparatorluğu dönemlerinden beri yerleşime sahne olmuştur. XII. ve XIII. yüzyıllarda Türk egemenliğine geçen bölge, Osmanlı İmparatorluğu döneminde önemli bir üretim ve ticaret merkezi haline gelmiştir. Üçbölük Köyü de bu tarihi dokunun bir parçasıdır.
Recai Demirsöz, 1999 yılında Safranbolu Kaymakamlığı'nın desteğiyle atıl durumdaki köy okulunu restore ederek bu merkezi kurmuştur. Merkez, tamamen bireysel çabalarla oluşturulmuş bir koleksiyona sahiptir ve Batı Karadeniz Bölgesi'ndeki ilk köy kültür sanat merkezi girişimlerinden biridir. Merkezin koleksiyonu oldukça geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır.
Arkeolojik Eserler: Bahçe ve giriş bölümünde, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait sütunlar, mezar taşları ve fallos heykeli gibi eserler sergilenmektedir.
Etnografik Eserler: Tarım aletleri, mutfak eşyaları ve günlük hayatta kullanılan diğer araç gereçlerden oluşan geniş bir koleksiyon, bölgenin geleneksel yaşamını gözler önüne sermektedir.
Recai Demirsöz'ün Eserleri: İç mekandaki sergi salonu, kurucusu Recai Demirsöz'ün resim ve ahşap heykellerine ayrılmıştır. 1985-2019 yılları arasında ürettiği 200'den fazla resimden 25'i burada sergilenmektedir. Eserlerinde Pablo Picasso, Salvador Dali, Vincent Van Gogh ve Edvard Munch gibi sanatçılardan ilham aldığı görülmektedir.
Sanatsal Anlayış ve Eserler
Recai Demirsöz, sanatsal eğitim almamış, ancak babasından edindiği bilgilerle ve kendi okumalarıyla kendini yetiştirmiş bir sanatçıdır. Sanatını hayatının bir parçası olarak gören Demirsöz, eserlerini satmamaktadır. Resimlerinde savaş, açlık, kapitalizm ve çevre sorunları gibi evrensel temaları ele alırken, aynı zamanda köy hayatını ve kendi ailesini de konu edinir. Sanatının "gerçekler gridir" düşüncesine dayandığını belirterek, sosyal olaylara eleştirel bir gözle yaklaşır.
Eserlerinde naif sanatın özelliklerini taşırken, deformasyonlar ve abartılarla figürleri gerçeküstü bir boyuta taşır. Ayrıca, ağaç dallarından yaptığı heykeller ve kendi tasarlayıp çaldığı bağlamalarla da çok yönlü bir sanatçı olduğunu göstermektedir.
Değerlendirme ve Sonuç
Üçbölük Köyü Kültür ve Sanat Merkezi, bireysel bir girişim olması nedeniyle sergileme ve koruma standartları açısından bazı zorluklarla karşılaşmaktadır. Arkeolojik ve etnografik eserlerin açık alanda veya üst üste sergilenmesi, eserlerin bozulma riskini artırmaktadır. İç salondaki tablolar da modern müzecilik standartlarının dışında, birbirine yakın ve yetersiz aydınlatmayla sunulmaktadır. Ancak, tüm bu eksikliklere rağmen merkez, yerel kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması açısından büyük önem taşımaktadır. Ertok-Atmaca (2015), Gür ve Oğuzkağan-Özkan'ın makaleleri gibi bazı çalışmalar sanatçının hayatı ve eserleri hakkında bilgiler sunsa da, bu merkez üzerine yapılmış kapsamlı bilimsel çalışmaların sayısı sınırlıdır.
Referanslar
Ainsworth, W. D. (1842). Travels and researches in Asia Minor, Mesopotamia, Chaldea and Armenia. Londra: John W. Parker; Aygün, T. (1960). Karadeniz Ereğlisi tarihi. Ankara: Ayyıldız Matbaası; Belke, K. (1996). Paphlagonien und Honorias, Tabula Imperii Byzantini, Band 9. Vienna: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften; Cramer, J. A. (1832). A geographical and historical description of Asia Minor, Oxford: Oxford University Press; Dedeoğlu, R. (1996). Kastamonu’da bir Gorki, Yeni Yüzyıl Gazetesi, (Erişim tarihi: 20.08.1996, 24; Dedeoğlu, R. (2000). Bir köy bir insan, Recai nereye koşuyor, Arkitekt, 441: 43-47; Doğanalp-Votzi, H. (2022). Bir küçük Anadolu şehrinin tarihi ve ekonomisi: Safranbolu ve dericilik, Safranbolu Çarşı’sı (Ed.: İbrahim Canbulat). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; Dökü, F. E. (2022). Safranbolu’da anıtsal bir Paphlagonia mezarı: Gerdekboğazı kaya mezarı, Safranbolu Çarşı’sı (Ed. İbrahim Canbulat), Ankara: Nobel Yayın Evi; Ertok-Atmaca, A. (2015). Naif sanat ve Safranbolulu Naif Ressam Recai Demirsöz’ün sanat anlayışı, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, I: 36-53; Gökoğlu, A. (1952). Paphlagonia, Kastamonu, Sinop, Safranbolu, Bartın, Bolu, Gerede, Mudurnu, İskilip, Bafra, Alaçam ve civarı gayrimenkul eski eserleri ve arkeolojisi. Kastamonu: Dogrusöz Matbaası; Gür, D. ve Oğuzkağan-Özkan, E. (2025). From tradition to modern: The artistic journey of Üçbölük village culture and art center, Journal of Humanities and Tourism Research, 15 (2): 338-352; Gür, D. ve Yıldırım, Y. (2022). Güney Paphlagonia’da tarihi bir yerleşim alanı Safranbolu, Safranbolu Çarşı’sı (Editör: İbrahim Canbulat), Ankara: Nobel Yayıncılık; Haldon, J. (2007). Bizans tarih atlası (Trans.: A. Özdamar). İstanbul: Kitap Yayınevi; Kaya, B. (2023). A’dan Z’ye Safranbolu “Bir Kent Ansiklopedisi. Ankara: Vadi Grafik Tasarım ve Reklamcılık; Kayalıoğlu, S. (2017). Türk naif resim sanatı üzerine bir değerlendirme, İdil, 6 (30): 619-645; Kuşoğlu, E. (2014). Ilbarıt Köyü kültür merkezinde bir sanat emekcisi-Recai Demirsöz, Kasaba Sanat Edebiyat ve Kültür Dergisi, 17: 45-46; Leonhard, R. (1915). Paphlagonia reisen und forschungen im nördlishen kleinasien. Berlin: Dietrich Reimer (Ernst Vohsen); Ovat, F. (2003). Safranbolu’da bir köy ve Recai, Eğitim, 4 (41): 8-10; Öztütüncü, S. (2023). Türk kültüründe ev temasının Oya Katoğlu’nun resimlerine yansıması, Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 14 (1): 180-193; Ramsay, W. M. (1890). The historical geography of Asia Minor. Cambridge: Cambridge Library Collection; Sağlam, S. (2023). Her sanat eseri döneminin modernidir, Nigarhane Dergisi, 3 (1): 54-61; Talbot, A. (1991). Byzantium, history of the Oxford Dictionary of Byzantium, I. (Ed. A. P. Kazhdan and A.-M. Talbot). New York: Oxford University Press. 345-362; Τρiανταφυλλίδης, Π. (2022). Σαφραμπολη, Πατριδα Αλησμονητη, 1922-2022 100 Χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή Ο τραγικός ξεριζωμός των Χριστιανικών Πληθυσμών της Ανατολής Οι διαδρομές σωτηρίας προς την Ελλάδα. Νεα Ιωνiα. 473-480; Yazıcıoğlu, H. ve Al, M. (1982). Safranbolu (Safranbolu – Karabük – Ulus – Eflani). Karabük: Özer Matbaası; Yıldırım, Ş. (2022). Geçmişten günümüze bir yanılsama: Büyük Göztepe Tümülüsü, Safranbolu Çarşı’sı (Ed. İbrahim Canbulat), Ankara: Nobel Yayıncılık; Zengin, N. (2004). Ona köyün delisi diyorlar, Birgün Halkın Gazetesi, (Erişim tarihi: 16.05.2004).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Gür, D. ve Oğuzkağan-Özkan, E. (2025). From tradition to modern: The artistic journey of
Üçbölük village culture and art center, Journal of Humanities and Tourism Research, 15 (2): 338-352.
Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.:
Ayrıca Bakınız
