Ahmet Demirezen Yemenicilik Müzesi
Müze Zanaat Müzesi
(Safranbolu, Karabük, 1989 - 2007)
-
2019
Müze, UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Karabük ilinin Safranbolu ilçesinde 1989 yılında açıldı. Fakat günümüzde faaliyet göstermemektedir. Safranbolu’da birbirine bitişik 48 ahşap dükkandan oluşan Yemeniciler arastası günümüzde hala gezilebilmektedir. Osmanlı döneminden beri aynı meslek grubunda çalışanlar bu türde çarşılarda hizmet sunmaktaydı. 1940 yılına kadar lonca sistemiyle faaliyet gösteren Yemeniciler çarşısına bu adın verilmesinin nedeni; ayakkabıya çarık, pabuç ve yemeni denilmesidir. Yemenilerin üretilip satıldığı bu çarşıda, Kurtuluş Savaşı döneminde Türk askerinin yemeni ihtiyacını karşılamak içim yemeniciler yoğun şekilde çalışmışlardır.
Yemeniciler Çarşısı’nda yemeni imalatı yapan son yemenici ustası Ahmet Demirezen’in (1906-1993) arastada yer alan üç numaralı dükkanı, 1989 yılında müze olarak açıldı. Ahmet Demirezen 1906 doğumlu olup, 70 yıl boyunca ara vermeden aynı dükkanda çırak, kalfa ve usta olarak çalıştı. Ahmet usta toplam alanı 12 metrekare olan bu dükkanda, ustası Mumcu Osmanoğlu Sadık vefat ettikten sonra da çalışmaya devam etti. Vakıflar idaresinin arastadaki dükkanları satışa çıkartması üzerine 1935 yılında Demirezen dükkan sahibi oldu. Karabük’te demir çelik işletmelerinin kurulması ve lastik ayakkabıların üretilmeye başlamasıyla yemenicilik mesleğine ilgi azaldı. 1960’lı yılların ortasında arastada Ahmet Demirezen’den başka yemenici ustası olarak kimse kalmadı. 1989 yılında Arasta Çarşısı’nın restorasyonu tamamlandı. Kaymakamlık tarafından bir dükkanın ziyaretçilere açılması amacıyla Ahmet Usta’nın dükkanı seçildi. Dükkanın içerisine Demirezen’in evinde bulunan ve yemenicilikte kullanılan malzemeler yerleştirildi. Bu malzemelerden bazıları tezgah, iskemle, bıçkı, teber, falçata, önlük, muşta, endazeler, ağırlıklar, tığ ve iğneler, haval, dezgen, çekiç, delik zımbası, masat, bileği taşı, keten ipliği, iğ ve pazvaldır. 2007 yılında kaymakamlık tarafından müzedeki eşyaların bir kısmı Tarihi Kent Müzesi’ne taşındı. Böylece 18 yıl boyunca tarihe ve turizme hizmet eden müze kapandı. Dükkan yemeni imalatı yapan bir esnafa verildikten sonra Demirezen’e ait tüm eşyalar Kaymakamlık'tan geri alındı.
Referanslar
Akare Araştırma Propaganda Reklam Ltd. Şti. (2017). BAKKA Kömüre Giden Demiryolu Kitapçığı. Ankara: Akare Reklam; http://www.ahmetdemirezen.com/ (Erişim tarihi: 02.12.2019); 02.12.2019); https://karabuk.ktb.gov.tr/TR-63760/muzeler-ve-orenyerleri.html. (Erişim tarihi: 02.12.2019); http://www.safranboluturizmdanismaburosu.gov.tr/. (Erişim tarihi: 02.12.2019); http://www.yemenicilik.com/icerik/yemenicilik_yemenicilik-hakkinda.html. (Erişim tarihi: 02.12.2019).