Plajlar, deniz ile kara arasındaki etkileşimin bir sonucu olarak ortaya çıkan doğal yapılar olup kıyı jeomorfolojisinin önemli bileşenlerindendir. Jeolojik açıdan değerlendirildiğinde plajlar; dalgalar ve akıntıların etkisiyle taşınan ve biriken kum, çakıl, silt gibi materyallerin toplanmasıyla oluşmaktadır. Bu süreç kıyı şeridinin eğimi, dalga enerjisi, akıntı yönleri ve sediment kaynakları gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak farklılık göstermektedir.

Genellikle kıyı turizmi veya deniz kenarı turizmi olarak bilinen plaj turizmi, seyahat ve eğlence aktivitelerini kıyı alanlarına ve plajlara odaklanarak gerçekleştirmektedir. Bu turizm türü; kumlu plajlar üzerine kurulmuş kıyı şeritlerinde, okyanuslar, denizler veya göller gibi su kütlelerinin sunduğu cazibe merkezlerinde, eğlence, dinlenme ve çeşitli etkinlikler arayan ziyaretçileri bir araya getirmektedir. Güneşlenme, muhteşem manzaraların tadını çıkarma ve stresten arınma gibi imkanlar içermektedir. Ayrıca yüzme, sörf, dalış, jet ski ve kano gibi çeşitli su sporları da yapılabilmektedir. Eğlenceli kıyı aktiviteleri arasında plaj voleybolu, futbol ve frizbi gibi oyunlar da bulunmaktadır. Deniz kenarında yer alan otel, tatil köyü, bungalov ve pansiyonlar ile konaklama seçenekleri oldukça zengindir. Yerel mutfağın tadına bakmak, festivallere katılmak ve müzik ile dansın bir araya geldiği kültürel etkinliklerden faydalanmak da mümkündür. Doğa gezileri, deniz parkları ve çevre koruma ile bilinçli turizm gibi faaliyetler tatil deneyimini zenginleştirmektedir. Ayrıca spa, yoga ve deniz suyu terapileri gibi sağlık odaklı hizmetler de tatil planlaması yapanlar için farklı fırsatlar sunmaktadır. Plaj partileri, gece hayatı ve sosyalleşme olanakları ile bu deneyimi daha da keyifli hale getirmek mümkün olmaktadır. Sonuç olarak, plajlar; dinlenme, gevşeme, eğlence, kişisel bakım ve kaçış arayanlar için vazgeçilmez birer destinasyondur. Bu özellikleri, plajların sürekli olarak müşteri çekmesini ve sürdürülebilirliğini sağlama açısından büyük bir öneme sahiptir.

Plaj turizminin gelişimi, XVIII. yüzyılda sağlık odaklı yaklaşımlarla başlamıştır. Bu dönemin ilk izleri, 1753 yılında İngiliz hekim Richard Russell’in deniz banyosunun sağlık açısından önemini vurguladığı eseriyle ortaya çıkmıştır. Russell’in çalışması, özellikle üst sınıfların deniz kenarlarına yönelmesini ve plajların sağlık amaçlı kullanımlarını teşvik etmiştir. XVIII. ve XIX. yüzyıllarda Avrupa’da deniz banyolarının sağlık için faydalı olduğuna dair inançlarla birlikte plajlar giderek popülerlik kazanmış, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerde kıyı bölgeleri tatil merkezlerine dönüşmüştür. XX. yüzyılın ortalarına gelindiğinde ise ulaşım olanaklarının artması, tatil sürelerinin uzaması ve gelir seviyelerinin yükselmesiyle plaj turizmi kitlesel bir boyut kazanmış, özellikle Akdeniz kıyıları sıcak iklimleriyle dikkat çekmiştir. Günümüzde plaj turizmi, yalnızca deniz, kum ve güneşten ibaret olmayıp; aynı zamanda su sporları, çevre dostu uygulamalar ve lüks hizmetlerle zenginleşerek daha bilinçli ve sürdürülebilir bir yapıya ulaşmıştır. Türkiye’de öne çıkan bazı destinasyonlar şu şekilde sıralanabilir: Akdeniz’in gözde plajları arasında yer alan Lara ve Konyaaltı Plajları (Antalya), masmavi suları ve geniş kumsallarıyla nam salmış Bodrum, Fethiye ve Marmaris (Muğla) plajları, rüzgar sörfü tutkunlarının vazgeçilmezi ve sakin atmosferiyle dikkat çeken Alaçatı Plajı (Çeşme), yeşil ve mavinin muhteşem buluşmasına ev sahipliği yapan Kaputaş Plajı (Kaş) ve tarihi ve doğal güzellikleriyle ünlü dünyanın en uzun plajlarından biri olan Patara Plajı (Kalkan). 

Plajlar, estetik görüntüleri ve kendine has ekolojik özellikleriyle yalnızca turistik değil, aynı zamanda ekonomik, sosyal ve çevresel açıdan da büyük bir öneme sahiptir. Bu doğal mekanlar, ziyaretçilere çeşitli dinlence imkanları sunarak unutulmaz anılar biriktirmelerine olanak tanır. Plaj turizmi, doğal güzelliklerin kültürel zenginliklerle harmanlanması sayesinde tatilciler için eşsiz bir deneyim sunar. Türkiye’nin de yer aldığı dünya genelindeki birçok plaj destinasyonu, çeşitli cazip fırsatlar ile dinlenme ve eğlencenin birleştiği tatil seçenekleri sunmaktadır. Bu özellikleriyle plajlar, tatil arayışındaki bireyler için cazip bir alternatif haline gelmektedir.