Pepuza Antik Kenti
Doğal ve Kültürel Miras Antik Kent
-
2019
Hıristiyanlığın kayıp mezhebi Montanizm’in merkezi olarak bilinen Pepuza antik kenti, Uşak’ın Karahallı ilçesi Karayakuplu Köyü sınırında yer almaktadır. Yaklaşık 377 yılında tek tanrıcıların saldırıları ile yıkıldığı bilinen Pepuza antik kenti aynı zamanda Ulubey Kanyonu’nun içindedir. Yeni Kehanet ve Frig Mezhebi olarak adlandırılan Montanizm akımı adını kurucularından birisi olan Montanus isminden almıştır. Mezhebin diğer iki kurucusu Maksimilla ve Priscilla adlarında kadındır. Montanus peygamberliğini Frigya bölgesinde ilan ettikten sonra takipçileri Pepuza’yı kendilerine merkez edinmişlerdir. Hristiyanlığın diğer mezheplerinden kadın erkek ayrımcılığına karşı çıkmakla ayrılmaktadır. Ahlaki açıdan diğer mezheplere göre daha tutucu olan Montanistler, kadınların her türlü harekette ve eylemde rol almalarını desteklemişlerdir. Kadınlar rahip, piskopos gibi din görevlerinde yer alabiliyorlardı ve bu nedenle Montanistler Katolik kilisesi tarafından dışlanmışlardır. Pepuza antik kenti MÖ 165 yıllarında Roma döneminde olan Hristiyanlığın Montanizm mezhebini kabul eden halkın yerleşim merkezi olarak kurulmuş ve MS 500 yıllarında Bizanslılar döneminde yok edilmiştir.
Alman bilim adamı Profesör Peter Lampe ile Amerikalı William Tabberne ve ekipleri tarafından yapılan çalışmalar sonucunda Pepuza antik kentinin yeri kesinleştirilmiştir. 2001, 2002, 2003 ve 2004 yıllarında bölgede yapılan jeofizik çalışmalarında toprak altında şehirlerde yaşayan rahip ve rahibelere ait manastır, yazıtlar, tiyatrolar ve sivil mimari örneklerinin olduğu tespit edilmiştir. Araştırmalar sonucunda ortaya çıkan VIII. – IX. yüzyıla ait olduğu düşünülen 63 odalı kaya manastırı en dikkat çekici yerleşim yeri olarak açığa çıkmaktadır. Yapılan kazılarda elde edilen yazıtlardan Hristiyanlığın ilk mezhebi Montanizm’in Pepuzada kurulduğu belirtilmektedir. Karayakuplu’da yapılan kazı çalışmaları sonucunda tepe üzerinde çok derin ve kimsenin girmeye cesaret edemediği kral mezarı, tapınak ve tünellerin bulunduğu, bu tünellerde haç motiflerine rastlandığı ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda Hrıstiyanlığın kutsal yeri sayılan Pepuza antik kentinin inanç turizmi kapsamında önemli bir destinasyon olacağı düşünülmektedir. Uşak’ın Karahallı ilçesi Karayakuplu Köyü sınırında yer alan Pepuza antik kenti Karahallı ilçesine 35 kilometre mesafede bulunmasına rağmen ulaşım zordur. Karayakuplu Köyü’nden sonra toprak ve bozuk satıhlı yaklaşık dört kilometrelik yoldan sonra Pepuza antik kentine ulaşılabilmektedir.
Referanslar
Murat, D.K. ve Yeğin, Ö. (2013). Ulubey Kanyonu, Martı Dergisi, 3(7): 44-47; Uşak Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2012). Ulubey Kanyonları Alternatif Turizm Potansiyelinin Tespiti, Turizm Fiziksel Planlaması. Uşak: Olay Medya; Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019). Pepuza Antik Kenti, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/usak/gezilecekyer/pepouza-antik-kenti, (Erişim tarihi: 08.11.2019).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Öntuğ, M. M., Karğı, S. ve Köse, F. (2015). Pepuza İnanç Turizmi Potansiyeli Araştırması. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.