Muş Müzesi, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Muş ilinde, bölgenin arkeolojik ve etnografik mirasını koruma, araştırma ve sergileme amacıyla kurulmuş önemli bir kültürel kurumdur. Yapı, 1937 yılında inşa edilen ve uzun yıllar eğitim kurumu olarak hizmet veren Atatürk İlkokulu’nun restorasyonu neticesinde 2021 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olarak müze kimliği kazanmıştır. Fiziki olarak şehir merkezinde, Atatürk Bulvarı üzerinde konumlanan yapı, iki katlı olarak gerek mimari sadeliği gerekse fonksiyonel düzenlemesiyle dikkat çekmektedir. 

Müze; kazı, satın alma, müsadere ve bağış yoluyla elde edilen eserlerle zenginleşmiştir. Müzedeki eserler, arkeolojik ve etnografik eserler şeklinde iki ayrı bölümde sergilenmektedir. İki katlı olarak inşa edilen binanın alt katında arkeolojik eserler, ikinci katında ise etnografik eserlere yer verilmiştir. Arkeolojik koleksiyonlar; Kalkolitik Çağ’dan başlayarak Erken, Orta ve Geç Tunç Çağı, Demir Çağı (özellikle Urartu Uygarlığı), Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine kadar uzanan geniş bir tarihsel yelpazeyi kapsamaktadır. Söz konusu koleksiyon, bölgedeki kazılardan elde edilen çanak çömlek, taş eserler, mühürler, metal objeler, figürinler ve çeşitli mezar buluntularını içermektedir. Bu bağlamda müze, yalnızca teşhir işleviyle sınırlı kalmayıp, bölgenin kronolojik arkeolojik evrimini yansıtması bakımından da bilimsel araştırmalara katkı sunabilecek niteliktedir. Etnografya bölümü ise özellikle XIX. ve XX. yüzyıllara tarihlenen Osmanlı dönemine ait gündelik yaşam objelerini kapsamaktadır. Gümüş ve bronzdan takılar, kemerler, şifa tasları, kahve takımları, tütün tabakaları, el yapımı silahlar ve tekstil ürünleri bu bölümde öne çıkan eserler arasında yer almaktadır. Bu bölümde sergilenen objeler, dönemin toplumsal yapısını, zanaatkârlık geleneklerini ve estetik anlayışını yansıtan önemli birer kültürel veri niteliğindedir. Müzenin dikkat çekici bir diğer yönü, 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi’ne ve Sultan Alparslan’a adanmış özel bir tematik salonunun bulunmasıdır. Bu salonda, savaşın stratejik önemi, tarihsel bağlamı ve sonuçları görsel materyaller ve açıklayıcı panolar eşliğinde ziyaretçilere aktarılmaktadır. Ayrıca çocuklara yönelik oluşturulan eğitim alanı, müzenin pedagojik yönünü desteklemekte ve kültürel bilinç oluşturma misyonunu pekiştirmektedir.

Muş Müzesi, kamu hizmeti anlayışı doğrultusunda hafta içi ve hafta sonu belirli saatlerde ziyarete açıktır. Müze, haftanın altı günü 08:00 – 17:00 saatleri arasında ziyarete açıktır. Pazartesi günleri ise kapalıdır. Ziyaretçilerden herhangi bir ücret alınmamakta, girişler ücretsizdir. Girişlerin ücretsiz olması, müzenin erişilebilirliğini artırmakta ve toplumun farklı kesimlerini kültürel mirasla buluşturma yönündeki kamusal misyonunu güçlendirmektedir. Muş Müzesi, hem arkeolojik hem de etnografik eserleriyle bölgenin çok katmanlı tarihsel geçmişine ışık tutan, aynı zamanda eğitim, araştırma ve kültürel farkındalık oluşturma işlevlerini yerine getiren nitelikli bir müze kurumu olarak değerlendirilmelidir. Sonuç olarak, Muş Müzesi; hem yerli hem de yabancı ziyaretçiler için kentin tarihi, kültürel ve sosyal geçmişini tanıma fırsatı sunan değerli bir merkezdir. Bölgede yaşanan medeniyet geçişlerini gözlemlemek ve Anadolu’nun zengin kültürel dokusunu keşfetmek isteyen herkes için mutlaka ziyaret edilmesi gereken bir hafıza mekânı niteliğindedir.