-
2020
Diyadin ilçe merkezinin 12 kilometre, Günbuldu Köyü’nün 400 metre uzağında yer alıyor. Antik bir kent görünümlü yerleşim yerinde mağaralar içinde tarihi kalıntılar bulunması nedeniyle antik kent Meya Mağaraları olarak da bilinmektedir. Kayalara oyularak yapılan barınma yerleri, tapınak, ibadethane, oda ve mağaralar oldukça ilgi çekicidir. Barınak ve ibadethanelerde değişik inançların izleri görülmektedir. Mağaralar yapı olarak Batman Hasankeyf antik kenti yapılarına benzer şekildedir. Yerleşim yeri olarak kullanılan mağaralar ova tabanından 100-150 metre yüksekte bulunan, sarp kayalıklar oyularak yapıldı. Kayaç yapısının yumuşak yapıda malzemelerden oluşmasından dolayı mağaralar arasında geçişler oluşturulmuştur. Mağaraların çeşitli yerlerinde duvar çizimleri tespit edilmiştir. Eski çağlarda buradaki kayalıklara inşa edilen mağara odaları; dış baskın, işgal ve saldırılara karşı savunma amaçlı yapıldı. Barınak ve ibadethaneler farklı inançların izini taşımaktadır.
Bazı odaların kapı ve penceresinin önünde balkonu vardır. Mağara odaları savunma ve tehlikelerden korunma amacıyla ele geçirilmesi güç kayalara yapılmıştır. Aşağı durak yerinde önceleri çeşitli hayvan heykellerine, mitolojik yapılara ve süsleme eserlerine rastlanmasına rağmen günümüzde onlardan çok az eser kalmıştır. Bu eserlerden geriye kalan kalıntılar arasında büyük kaya parçasına oyulmuş mihrap, haç işlenmiş taşlar, Müslüman ve yezidi mezarları ile Hz. Ali’nin atının ayak izlerinin olduğu söylenen taşlar bulunmaktadır. Buradan çıkarılan iki koç heykeli de önce Diyadin Hükümet Konağı önüne sonra da Ağrı Kenti’ne götürülmüştür. Meya kalıntılarının yakınındaki Sahabe Mezarlığı da tarihi ve efsanevi izler taşımaktadır. Bu mezarların en tanınanları, yörede kırmızı şehit (şehid-i sor), siyah şehit (şehid-i reş), beyaz şehit (şehid-i çil) olarak bilinen mezarlıklardır. Kayalar üzerine işlenen at, koç ve koyun motifli taş heykeller ile mezar taşları da ait oldukları dönemde yaşayan Türk Boyları hakkında bilgiler vermektedir. Meya antik kentindeki mağaralar uzun ve oldukça geniştir. Mağaraların içerisinde başka yerlere çıkan tünellerin olduğu söylenmektedir. Bu tünellerden birinin Batıbeyli (Zifker) Köyü’ne, birinin Toklucak Köyü’ne, birinin ise kalenin içine açıldığı tahmin edilmektedir. Nitekim Tokluca Köyü’ndeki kayalardan yer altına inen merdivenlerin buraya çıktığı da sanılmaktadır.
Meya Mağaraları’nın bulunduğu dağın tepesi düz olup, arka arkaya uzayıp giden kayalar yaklaşık bir kilometre uzunluğundadır. Bu kayaların yüksekliği ise 30-50 metre arasında değişmektedir. Mağaralar, peribacaları, odalar, kale, sığınma ve barınma yerlerinin hepsi bu dağın orta kısmında yer alan kayaların dibinde ve arasındadır. Kale, dağın orta bir yerinde kayalara oyuldu. Kalenin güneye bakan pencereleri olup, bazı odaların kapı ve pencerelerinin önünde balkon gibi bir bölme oluşturulmuştur. Meya Mağaraları’nın bulunduğu saha günümüzde güvenlik ve ulaşım koşullarının olumsuzluğu nedeniyle turizm açısından değerlendirilememektedir.
Referanslar
Ağrı İl Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü. (2020). Meya (Günbuldu) Mağarası, https://agri.ktb.gov.tr/TR-122242/magara-turizmi.html, (Erişim tarihi: 17.02.2020); Karabulut, K. (2018). Ağrı İlinin Sosyo-Ekonomik Profili. Ağrı: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Yayınları; Kocaman, S. ve Kaya, F. (2014). Ağrı İlinin Turizm Coğrafyası. Erzurum: Zafer Medya.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Kocaman, S. ve Kaya, F. (2014). Ağrı İlinin Turizm Coğrafyası. Erzurum: Zafer Medya.