Mehdi Abbas Türbesi

Doğal ve Kültürel Miras Türbe Kümbet

Erzurum'un Tebriz Kapı semtinde, Emirşeyh Mahallesi'ne bağlı Kümbet Sokak'ta yer alan türbe üzerinde yapının inşasına dair herhangi bir kitabe bulunmamaktadır.  Ancak yapılan çalışmalar ve yapının genel özellikleri değerlendirildiğinde XV. yüzyılda Akkoyunlu veya Karakoyunlular döneminde yapıldığı düşünülmektedir. Türbe içerisinde bulunan sekiz mezardan birinin kimliği tespit edilebilmiştir. Giriş kapısının hemen önünde yer alan ve şahidesi bulunan mezar taşı üzerinde 1262/1845 tarihi ile Kağızmanlı Ahmet Ağa ismi okunabilmektedir. Ahmet Ağa, 1751 yılında bölgeye Muvaffakiyet Medresesi'ni inşa ettiren Kağızmanlızade Hacı Mehmet Efendi'nin torunudur. Günümüze ulaşamayan söz konusu medresenin Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivinde Erzurum fihristinde 4/839 ve 4/1230 numara ile kayıt altına alınan vakfiyesinde de bu kümbetin Mehdi Abbas’a ait olduğu ortaya konulmaktadır. Türbenin ismi de buradan gelmektedir. Yapı 1978 tarihinde de restore edilmiştir.

Mezar taşı üzerindeki metin;

Hüv'el Hayy'ül Bâki

Hafid-i bani-i medrese

Kağızmanî me'at-tevliyeti

Vâkıf-ı Sani Ahmed Ağa

Merhumun ruhi içun

El Fatiha 

Sene 1262/1845

Türbe, dıştan on altıgen, içten ise sekizgen planda ve tek katlı olarak düzenlenmiş, içten kubbe dıştan ise külah ile kapatılmıştır.  Türbenin cephelerinde açılmış üç pencere açıklığı bulunmaktadır. Saçak altında yapıyı dolanan silme ile kuzeydeki giriş kapısının düz lentosu üzerindeki çubuk silmeler bezemesel detaylar arasında yer almaktadır.  

Türbenin iç kısmında sandukalar ile birlikte güneyde pencere altına konumlandırılmış yarım daire kavsaralı mihrap nişi dikkat çekerken kubbeye geçiş noktalarında ışınsal çubuklar ile karşılaşılmaktadır. 

Yararlanılan Kaynaklar

Gündoğdu H., Bayhan, A. A. ve Arslan M. (1960). Sanat Tarihi Açısından Erzurum; Konyalı, İ. H. (1960). Abideleri ve Kitabeleri ile Erzurum Tarihi. İstanbul; Ünal, R. H. (1974). Erzurum İli Dahilindeki İslami Devir Anıtları Üzerinde Bir İnceleme, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, 6: 49-143; Yılmaz, Alparslan. (2010). Bilinmeyen Erzurum. Erzurum; Yurttaş H. vd, (2008). Yolların, Suların ve Sanatın Buluştuğu Şehir Erzurum. Erzurum.