Derviş Ağa Türbesi, Erzurum’da, Tahtacılar Sokak üzerinde Derviş Ağa Camii’nin bahçesinde, kuzeydoğu köşede yer almaktadır. Türbe üzerinde herhangi bir kitabe söz konusu değildir. Ancak Derviş Ağa’ya ait mezarın paşalı kavuklu baş şahidesi üzerine işlenen on beş satırlık kitabeden Ağa’nın 1149 H. 1737 M. tarihinde vefat ettiği anlaşılmaktadır. Belirtilen vefat tarihi değerlendirildiğinde türbenin söz konusu tarihlere yakın zamanda inşa edildiği düşünülmektedir.
Erzurum’daki baldaken türbeler arasında yer alan Derviş Ağa Türbesi, 4,20 x 4, 20 metre ölçülerinde kare planlıdır. Türbeyi meydana getiren dört köşedeki mukarnas başlıklı sütunlar üzerindeki madeni bilezikler dikkat çektiği gibi taşıyıcılar birbirine sivri kemerler ile bağlanmıştır. Türbeyi üstte örten ve dört yönde, fayans kaplı üçgen alıkları bulunan kurşun kaplı çatı, iç kısma kubbe şeklinde yansıtıldığı gibi ortasına ahşaptan kubbe feneri açıklığı yerleştirilmiştir. Fenerin başlangıç kısımlarındaki yarım dairesel geçmeler ve türbe saçağında mukarnas dizisi yapının bezemesel detaylardır.
Baş şahide üzerindeki kitabe metni;
El-Hâc Derviş eyledi sad hayf kim tayy-i mekân
Cilvegâhın eyle Ya Rabbi anın bağ-ı cinan
Bilmediler kıymetin bir durr-i bi-hemta idi
Etti ağuş-i sadefde akıbet kendin nihan
Yaptı birkaç cami-i Pakize-i beyt-i Kerim
Beş vakıtta rûhuna tesbih eder nice kesan
Her menari kandil-efruz Mahşere gittikde ol
Şatır-ı zerrin kemerdir pişigâhında revan
Hem bir iki çeşme bünyad etti İskender-revan
Didiler ab-ı hayatı itti kim atşânesi
Nice cisr etti bina ol Hacı Bektaş-Zâde kim
İtti dervişane hayrat oldu inşâ nice can
Güş edüp fevtin dûa birle didim tarihini
Hacı İbrahim’e bâri ide nari Gülistan
Sene 1149
Referanslar
Hanoğlu, C. (2006). Erzurum Merkez’de Cami Hazirelerinde Bulunan XVIII.-XIX. YY. Mezar Taşları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi; Konukçu E. (1992). Selçuklulardan Cumhuriyete Erzurum. Ankara; Konyalı İ. (1960). Abideleri ve Kitabeleriyle Erzurum Tarihi. İstanbul; Taşyürek, M. (2010). Erzurum Türbeleri ve Ziyaret Yerleri. Erzurum; Yurttaş H. vd, (2006). Yolların, Suların ve Sanatın Buluştuğu Şehir Erzurum. Erzurum .