Mansel, Arif Müfid, Ordinaryüs Prof. Dr.
Kişi Akademisyen Arkeolog İş ve Meslek Akademisyen
(1905 - 1975)
-
2020
İstanbul’da doğdu (1905). İlk olarak özel dil ve müzik eğitimi aldı. Orta eğitimini İstanbul Alman Mektebi’nde başlayıp, Fransız St. Benoit lisesinde 1925 yılında tamamladı. Aynı yıl Almanya’ya gitti. 1929 yılında Profesör Noack ile birlikte çalıştığı Stockwerkbau der Griechenund Römer adlı tezle Doktor unvanını aldı. Türkiye’ye dönen Arif Müfid Mansel, 1931’de İstanbul Arkeoloji Müzeleri kadrosunda Müzeler Umum Müdür Yardımcılığı görevine getirildi. Türk Tarihinin Ana Hatları’nın uzmanlara başvurularak yeniden yazdırılması süreci doğrultusunda Mustafa Kemal Atatürk kendisinden, Türk Tarihinin ana hatlarının dördüncü bölümü olan, Orta Şark’ın B paragrafını, yani İran bölümünü yazmasını istedi. 1934’de, Türk Tarihinin Ana Hatları Müsveddeleri arasında basılacak olan İran’ın Tarih ve Arkeolojisi başlıklı eseri yazdı. Arif Müfid Mansel 1935 yılında Türk Tarihinin Ana Hatları Eseri’nin Ege Medeniyeti bölümüyle ilgili incelemeler yapmak için Türk Tarih Kurumu tarafından Yunanistan’a gönderildi. 1936 yılından itibaren Türk Tarih Kurumu’da görevler almaya başladı. Trakya Bölgesi’nde kazılar yürütmekle görevlendirildi. Türkiye’de Klasik Arkeoloji alanında çalışan ilk bilim insanı olan Arif Müfid Mansel İstanbul Üniversitesi Edeniyat Fakültesi İlk Çağ Tarihi doçentliğine tayin edildi. 1936’dan 1939’a kadar Alpullu, Hasköy, Lüleburgaz, Vize ve Kırklareli’nde kazı ve araştırmalar yaptı. Kırklareli ve Vize tümülüslerinde yaptığı kazılar Klasik Arkeoloji alanında Türkiye’nin ilk yöntemli ve sistemli alan çalışmaları olarak nitelendirildi. 1944 yılında Profesörlük unvanını aldı ve 1946 yılından itibaren İstanbul Arkeoloji Müzeleri'ndeki görevinden ayrılarak, bütün faaliyetini İstanbul Üniversitesi’nde kurduğu Klasik Arkeoloji Kürsüsü etrafında yoğunlaştırdı. Aynı yıl önce Perge ve daha sonra Side’de kazılara başladı. Bu çalışmalarının ilk sonuçlarını 1947 yılında Ege ve Yunan Tarihi olarak kitaplaştırdı. 1954 yılında İstanbul Üniversitesi adına Antalya’da Arkeoloji Araştırmaları İstasyonu’nu kurdu ve buranın ilk müdürü oldu. 15. 06. 1958 tarihinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kürsüsü’ne; Ordinaryüs Profesör olarak atandı. Fransızca, Almanca, Latince, Yunanca ve İngilizce bilen Mansel, Türk arkeolojisi ve sanat tarihinin bilimsel yöntemler kullanarak incelenmesinin öncüleri arasında yer aldı. Arif Müfid Mansel; 18. 01. 1975 tarihinde geçirdiği kalp rahatsızlığı sebebiyle vefat etti.
Başlıca eserleri: Mansel Arif M. (1932). Stockwerkbau Der Griechen Und Römer. Berlin: Walter de Cruyter & Co.; Mansel Arif M. (1932). Katalog der bleisarkophage: Die Bleisarkophage in Antiken Museum Zu Istanbul. İstanbul: (y.e.y.); Mansel Arif M. (1934). İstanbulda Bulunan Bir Prens Lâhti = Ein Prinzensarkophag Aus Istanbul. İstanbul: İstanbul Asariatika Müzeleri; Mansel Arif M. (1934). İranın Tarih ve Arkeolojisi: En Eski Zamanlardan Sasanilerin Sukutuna Kadar. Ankara: TTK Yayınları (İstanbul Akşam Matbaası); Mansel Arif M. (1936). Yalova ve Civarı. İstanbul: İstanbul Müzeleri Neşriyatı; Mansel Arif M. (1938). Mısır ve Ege Tarihi Notları. İstanbul : İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi; Mansel Arif M. (1938).Trakya-Kırklareli Kubbeli Mezarları ve Sahte KubbeKemer Problemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi; Mansel Arif M. (1947). Ege ve Yunan Tarihi.Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları; Mansel Arif M. (1948). Türkiyenin Arkeoloji, Epigrafi ve Tarihi Coğrafyası İçin Bibliyografya. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları; Mansel Arif M. (1949). Pergede Kazılar ve Araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları; Mansel Arif M. (1964). Sanat Tarihi II. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri.
Referanslar
Akurgal, E. (2002). Arif Müfid Mansel, Anadolu Araştırmaları Dergisi, 16: 19-21; Çaykara, E. (2007), Arkeolojinin Delikanlısı Muhibbe Darga. İstanbul: Can Sanat Yayınları; Eylüce, S. (1976). Türk Trakya Araştırmalarının Öncüsü: Ord. Prof. Dr. Arif Müfid Mansel, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 4-5: 301-330; Gülen, T. (2016). Cumhuriyet İle Birlikte Anadolu’ya Işık Tutanlar; Arif Müfid Mansel, Ekrem Akurgal, Halet Çambel ve Sedat Alp, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (2): 1015-1028; Mahserci, N. ( Şubat 2008). Türkiye Klasik Arkeolojisinin öncüsü: Arif Müfid Mansel, Bilim ve Gelecek Dergisi, 48: .72-85.