Muğla’nın Fethiye ilçesi Eşen bucağına bağlı Kumluova Köyu’̈nün yakınındadır. Uzun süre Likya egemenliğinde olan Letoon antik kentinin MÖ VII. yüzyılda kurulduğu tahmin edilmektedir. Letoon zamanla Likya Birliği’nin kutsal alanı haline gelmiştir. Daha sonra Likya’ya bağlı olması sebebi ile Letoon Perslerin, Karyalıların ve Yunanlıların egemenliğine girmiştir. Kentte Leto’ya adanmış tapınağın dışında Apollo ve Artemis’e de adanmış iki tapınak vardır. Leto’nun dışında Letoon kutsal alanında Artemis ve Apollon’a da saygı gösterilmektedir. Artemis tapınağı diğer tapınaklara göre daha az korunmuş durumdadır. Antik kentin içerisinde günümüze daha yakın bir tarihte yapılmış kilise bulunmaktadır. Antik dönemden kalma nymphaium da yine görmeye değer, dikkat çeken yapılardan biridir. Gürdal’a (2007) göre Letoon Antik kentin kazılarında birçok havuz ve çeşmenin varlığı su ile yapılan dini ritüellerin kentte fazlaca yapıldığına işarettir. Su kehanet için gereklidir. Delos’tan sonra Letoon antik kentindeki Apollon tapınağı en önemli kehanet merkezlerinden biridir. Antik kentte Roma dönemden kalma ve dönemin özelliklerini taşıyan tepeye yaslanmış tiyatro turistlerin antik kenti görmek için gelmelerini beklemektedir. Ayrıca Letoon uzun yıllar üstün evrensel değerleri Anadolu’dan batıya taşımış bir medeniyet merkezi olmuştur.

MÖ II. yüzyılda yapıldığı düşünülen Leto tapınağı kente ismini vermektedir. Likya bölgesinin dini merkezi olan Letoon kenti kutsal ikizler Artemis ve Apollon’un anneleri Leto’ya adanmıştır. Tanrıçanın adı Lykia dilinden gelmektedir. “Hanımefendi, kadın efendi” gibi anlamlara gelen Lada sözcüğünden türediği düşünülen Leto Anadolu’nun ana tanrıça inanışının bir yansımasıdır. Adem ve Havva’dan bu yana inanan insanoğlu Anadolu’da en çok ana tanrıça figürüne tapınmıştır. Sipil, Kybele, Artemis Letoon antik kentinde belki de Leto olarak karşımıza çıkan bu tapınma figürü bir bütün olarak tapınmanın da göstergesidir. Çünkü Artemis Leto ve Apollon’a aynı anda tapınılmıştır.

Mitolojiye göre Leto Zeus’tan hamile kaldıktan sonra Zeus’un eşi Hera’nın kıskançlıklarından kaçmak için yola çıkmış ve doğumunu gerçekleştirmek için Delos Adası’nda ki Kynthos dağına saklanmıştır. Çünkü Leto Hera’nın çocuklarını ve kendisini öldürmekten korkmaktadır. Bir süre sonra Kynthos Dağı’nda doğum gerçekleşmiş ve kutsal ikizler dünyaya gelmiştir. “Apollon iyi ok atan, gümüş yayı en iyi kullanan ve müzik ile birçok sanatın perilerinin yol göstericisi olarak kabul edilmiştir”. Apollon Tapınağı’nın var olmasından dolayı antik dönemde bölgeye kehanet amacı ile gelenler de azımsanmayacak kadar çok olmuştur. İnsanların cevabını bilemedikleri soruları kehanetler aracılığı ile öğrenmeye çalıştığı tanrıları Apollon’dur. Artemis ise avcılık, savaş, bakirelik, doğum, okçuluk ve ay tanrıçasıdır.

1988 yılında Xantos ile birlikte UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmış olan antik kentin kazıları Letoon ören yerinin kalıntıları ilk olarak 1841 yılında Hoskyn tarafından incelenmiştir. Bilimsel kazılar ise Metzger tarafından 1962 yılında başlatıldı. Letoon Kazıları 2011 yılında Başkent Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Sema Atik Korkmaz tarafından yapılmaya başlanmıştır.

Kentte çıkarılan ve üç farklı dille yazılmış olan kitabe kentin en önemli arkeolojk eserlerinden kabul edilmektedir. Grekçe, Aramice ve Likçe yazılmış kitabe MÖ IV. yüzyıla tarihlenmektedir. Günümüzde bu kitabe Fethiye Müzesi’nde sergilenmektedir. Ayrıca Fethiye müzesinde antik kentteki çeşmeye, çeşitli dönemlere ait yazıtlar, başı olmayan Roma heykelleri ve tapınaklara ve tiyatroya ait parçalar depolanmakta ve bir kısmı sergilenmektedir. Fethiye, Patara gibi bölgedeki tarihi turistik merkezlere gelen turistlerin uğradığı ve turist gruplarının satın aldığı paket turlara eklenen Letoon antik kenti özellikle bahar aylarında, yazın bölge sıcaklığı da düşünülecek olursa görülmek için çok uygundur. Likya yolu güzergahında bulunan Letoon ayrıca yürüyüş rotasını kullanan turistlerinde uğrak noktasındadır. Letoon antik kentine gelen turistlerin diğer uğrak noktası Letoon’la tarihi boyunca kültürel, ekonomik siyasi ve sosyal bağlantısı bulunan Xantos antik kentidir.