İlk çağlardan itibaren çeşitli nedenlerle seyahate çıkan insanlar, ilkel şartlarla bile olsa konaklama, yeme içme ve diğer gereksinimlerini karşılama çabası içine girmişlerdir. Konaklama sektörünün tarihi gelişimi han ve kervansaraylara kadar gitmektedir. Seyahat eden insanlara hizmet sağlayan bu sektörün temsilcileri batıda hanlar, doğuda ise kervansaraylar olmuştur. Sanayi devrimi ile birlikte ulaşım olanaklarının gelişmesi, konaklama sektörünün de gelişmesine etki etmiştir. Ancak paranın ortak mübadele aracı olarak kullanılması ile birlikte, konaklama sektörünün ticari anlamda ortaya çıktığı söylenebilir. Konaklama işletmelerinin gelişim sürecine bakıldığında, önceleri yalnızca konaklama amacı taşıyan bu sektör, zaman içerisinde yeme-içme, toplantı ve diğer bazı faaliyetlere de ev sahipliği yapmıştır. Konaklama yolculuk sırasında bir yerde kalarak geceyi geçirmek anlamına gelmektedir. Konaklama sektörü ise; “Bireylerin yaşadıkları yer dışında farklı sebeplerle yaptıkları seyahatlerde öncelikle geçici konaklama, sonrasında ise yeme-içme gibi zorunlu ihtiyaçlarının karşılanması için hammadde ve yarı mamullerden faydalanmak suretiyle, mal veya hizmet üreten ticari nitelikteki işletmelerin içinde bulunduğu sektör” şeklinde tanımlanmaktadır.

Turizm endüstrisinin birincil alt sektörlerinden olan konaklama sektörü içerisinde yer alan işletmeler, seyahat eden ve bu seyahat sırasında geceleme ihtiyacını gidermek isteyen bireylere olanak sağlamaktadır. Konaklama sektöründen yararlanmak isteyen her bir turistin seyahat nedenleri, seyahat etme şekilleri, gelir seviyeleri, beklentileri, zevk ve alışkanlıkları birbirinden farklı olduğundan konaklama sektörünü oluşturan işletmeler de bu doğrultuda farklılık göstermektedir. Otel, motel, tatil köyü, hostel, kamping, pansiyon, oberj vb. işletmeler konaklama sektörü içerisinde yer almaktadır.

Konaklama işletmelerini ikiye ayırmak mümkündür: birincisi, temel konaklama işletmeleri olan otel, motel, tatil köyü ve pansiyonlardır. Bu işletmelerden otel, asıl amacı müşterilerin konaklama ihtiyacını karşılamak olan işletmeler olarak tanımlanırken; moteller araçlarıyla yolculuk yapanların konaklama ihtiyaçlarını karşılayan işletmeler; tatil köyü konaklama hizmetinin yanı sıra spor ve eğlence hizmeti veren işletmeler; pansiyonlar ise konaklama ve yeme-içme hizmeti veren ev tipi işletmeler olarak tanımlanmaktadır.

İkinci tür konaklama işletmeleri ise, müşterilerin kendi olanaklarını kullanarak geceleme yaptıkları işletmelerdir. Yeme-içme dâhil olmak üzere her türlü gereksinimin müşterilerin kendileri tarafından karşılandığı işletmeler bu gurupta yer almaktadır. Bunlar arasında genellikle bir çadır veya geçici baraka gibi yerlerde yapılan konaklama olan kamping; kırsal alan konaklamalarına olanak sağlayan oberj; öğrenci gibi bilgi edinme ve dinlenme amacıyla seyahat edenlere ucuz konaklama sağlayan hosteller, bağımsız apartman veya villa olarak inşa edilmiş apart oteller, Türk karasularında veya limanlarında, turizm amaçlı olarak konaklama ve/veya yeme-içme hizmeti verebilecek nitelikteki, kendiliğinden hareket etme kabiliyetine sahip veya bir romorkör vasıtası ile çekilen işletmeler olan yüzer tesisler sayılabilir.

Konaklama sektörü içerisinde en önemli grup, otellerdir. Otel işletmeleri yatırım ve organizasyon yapısı gerektiren, yılda 365 gün, günde 24 saat hizmet sunan işletmeler olma özelliği taşımaktadır. Bu işletmelerin amacı müşterilerine mal ve hizmet sunmaktır. Otel işletmelerinin en önemli özelliği, varlıklarının turizm olayına bağlı olmasıdır. Türkiye’de konaklama sektörünün gelişimi göz önüne alındığında, 1980’lerden sonra özellikle otelcilik ile geliştiğini söylemek mümkündür. Bu hususta 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ve kitle turizminin gelişiminin etkisi önem taşımaktadır. Ancak Türkiye’de konaklama işletmelerinin ilk çağdaş örnekleri Orient Express'in İstanbul’a yönelik tren seferleri sırasında görülmektedir. Bu yıllarda pek çok konaklama işletmesi açılmıştır. En bilineni Pera Palas'tır. Diğerleri arasında Grand Français, Prince of Wales, Hotel de Breslau, Hotel d’Angleterre sayılabilir.