Hizmet içi eğitim (in service training); özel ya da kamu kurumlarında işe henüz başlamış olan ya da görev yapmakta olan çalışanlara görevleri ile ilgili bilgi, beceri, tutum kazandırma amacıyla verilen planlı ve programlı eğitimlerdir. Bu eğitimler, çalışanın örgüte adım atması ile başlamakta ve örgütte görev yaptığı süre boyunca devam etmektedir. Çağcıl iş yaşamının vitrine taşıdığı bir kavram ve uygulama olan hizmet içi eğitim, yaşam boyu öğrenme ve sürekli gelişme anlayışından beslenmektedir. 

Bir kurum bünyesinde istihdam edilmiş olan çalışanların mesleğe uyum sağlama, meslekte ilerleme ve gelişme ihtiyaçlarını karşılayan her türlü eğitim-öğretim faaliyeti olan hizmet içi eğitimin, çalışanlara ve kuruma yönelik büyük getirilerinden söz etmek mümkündür. Hizmet içi eğitim; bir çalışanın mesleki ve kişisel gelişimine katkıda bulunmakta, işi ile ilgili bilgi, beceri, yeterlilik kazanmasını sağlamakta; başarı, performans ve verimliliğinin artmasına yardımcı olmakta; diğer çalışanlara ve kuruma karşı bağlılık geliştirmesini sağlamakta, iş yaşamına ve kurum ortamına motive olmasına aracılık etmektedir. 

Hizmet içi eğitimin kuruma yönelik getirilerini, hizmet içi eğitimin amaçları bağlamında konu etmek mümkündür. Hizmet içi eğitimin amaçları, “genel amaçlar” ve “özel amaçlar” olmak üzere iki kapsamda ele alınabilmektedir. Hizmet içi eğitimin genel amaçları; tüm çalışanları kuruma ilişkin yasa, kural, prosedür, norm ve değerler konusunda bilgilendirerek oryantasyon sağlamak; kurumun çalışma yöntem, teknik ve stratejilerinin standartlaştırılmasını sağlamak; kurumda karşılıklı güven ve iş birliği ortamı yaratarak çalışanların görevleri için daha istekli ve hazır hale gelmelerini sağlamak; çalışanların kurumun kalite standartlarını bilmesini ve uygulamasını sağlamak; çalışanların mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlayarak insan kaynağı kalitesini artırmak; çalışan hareketliliğini ve devir hızını önlemek; üretimde verimlilik ve etkililiği sağlamak, kusurlu üretimi azaltmak; üretim araçlarının yerinde kullanılmasını olanaklı kılarak malzeme, enerji ve zaman tasarrufu sağlamak; teknolojiyi uygulamak; gelişme ve yenilikleri takip etmek; iş kazalarını meslek hastalıklarını önlemek, iş güvenliğini sağlamak; denetim işlem ve yükünü azaltmak; kurum genelinde çatışma, anlaşmazlık, disiplin sorunlarını önlemek ve şikayetleri azaltmak; kurumda öğrenme kültürünün yerleşmesini sağlamak, kurumun yaşam döngüsünün sürekliliğini sağlamak ve kuruma rekabet üstünlüğü kazandırmak olarak sıralanabilmektedir. Hizmet içi eğitimin özel amaçları ise kurumun ihtiyaçlarından ve yönelimlerinden hareketle şekillenmekte, genel amaçlara kıyasla kuruma özgü nitelik arz etmektedir.

Hizmet içi eğitim, çalışanlarda arzulanan yönde tutum ve davranış değişikliği yaratma amacı güden planlı ve programlı bir eğitim sürecidir. Hizmet içi eğitim, çeşitli yöntem ve teknikler kullanılarak verilebilmektedir. Bu bağlamda hizmet içi eğitim türlerini; “uygulama evrelerine göre,” “uygulama zamanına göre” ve “uygulama yerine göre” olmak üzere üç kapsamda ele almak mümkündür. 

Uygulama evrelerine göre hizmet içi eğitim; “hizmete yeni başlayan çalışanlar için hizmet içi eğitim,” “mevcut çalışanlar için hizmet içi eğitim,” “görevi değiştirilecek çalışanlar için hizmet içi eğitim,” “üst kademelere terfi edecek çalışanlar için hizmet için eğitim” olmak üzere dört şekilde verilebilmektedir. 

Uygulama zamanına göre hizmet içi eğitim; “iş başında eğitim” ve “iş dışında eğitim” olarak ikiye ayrılmaktadır. İş başında hizmet içi eğitim “oryantasyon -işe alıştırma- eğitimi,” “iş öğretme eğitimi,” “çıraklık eğitimi,” “yetki devri yoluyla eğitim,” “iş devri -rotasyon- yoluyla eğitim,” “modelleme-taklit eğitimi,” “mentorluk”, “koçluk,” “şelale modeli eğitim;” iş dışında hizmet içi eğitim “konferans,” “kurs,” “seminer,” “benzetim -simülasyon-”, “T Grup -duyarlılık- eğitimi,” “örnek olay yöntemi,” “rol oynama yöntemi,” “işletme oyunu yöntemi” olarak ifade edilebilmektedir. 

Uygulama yerine göre hizmet içi eğitim; “kurum içinde eğitim” ve “kurum dışında eğitim” olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilmektedir. Kurum içinde hizmet içi eğitim, kuruma özgü sorunların tartışıldığı ve çalışanların bu sorunların çözümü doğrultusunda yetiştirilmesini sağlayan eğitim çalışmalarıdır. Kurum dışında hizmet içi eğitim ise farklı kurumlardan gelen çalışanların oluşturduğu çeşitli gruplar temelinde bilgi, beceri ve deneyimler karşılıklı olarak tartışılarak paylaşıldığı eğitim çalışmalarını tanımlamaktadır.