Havalimanı / Havaalanı İşletmeciliği

Terminal, Havalimanı ve Liman Havalimanı Havayolu İşletmeciliği Havalimanı Yer Hizmet Sağlayıcısı

Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından yayımlanan hava terimleri sözlüğünde havaalanı terimi, ‘‘Bir bölümünde ya da tamamında, hava araçlarının; yer hareketlerini, kalkış ve inişlerini gerçekleştirebilmeleri için kara parçasında veya suda yapılmış, havacılık için gerekli teçhizat ve binalarla donatılmış saha’’ şeklinde tanımlanmaktadır. Yine hava terimleri sözlüğüne bakıldığında havalimanı sözcüğü, ‘‘Uluslararası uçuşların gerçekleştirilebilmesi için tesis edilen, gümrük, göçmenlik, halk sağlığı, hayvan ve bitki karantinası işlemleri gibi faaliyetlerin kendi bünyesinde vakit kaybetmeden yürütüldüğü havaalanıdır’’ şeklinde tanımlanmaktadır. Sözlük anlamlarından da anlaşıldığı üzere havaalanı ve havalimanı kavramları neredeyse aynı işlevleri tanımlamak için kullanılmaktadır. Fakat havalimanının uluslararası nitelikli işlemlere yönelik olması havaalanından farklılaşmasına neden olmaktadır.

Türkiye’de, bu iki kavram arasında ortaya çıkan isim karmaşası gerekçe gösterilerek havaalanı-havalimanı ayrımı DHMİ’nin 24.02.2012 tarihinde kurum web sitesinden yaptığı duyurumla ortadan kaldırıldı ve Türkiye’de tüm havaalanları, havalimanı olarak adlandırıldı. Türkiye’de 2021 yılı itibarıyla 56 havalimanı bulunmaktadır.

Havalimanlarında birbirinden farklı birçok hizmet verilmektedir. Güvenlik hizmeti, meteorolojik birimler, yurtdışı giriş-çıkış işlemleri, sağlık hizmeti bunlardan bazılarıdır. Bu hizmetlerin uygulaması sürecinde havalimanı işletmecisinin sorumluluğu olmamakla birlikte, bahse konu işlemlerin belirlenen talimatlara uygun yapılması ve birimler arası koordinasyonun sağlanması noktasında çeşitli görevleri bulunmaktadır.

Alan yazında havalimanı işletmeciliği tarafından yürütülen faaliyetler genel anlamda dört ana başlık altında toplanmaktadır. Bunlar;

Finans ve Yönetim: Tipik bir işletmede ele alınması gereken finansal konularla ilgilidir. Bütçe ve gelir yönetimi, imtiyaz yönetimi, finansal kiralamalar bunlardan bazılarıdır.

Pazarlama ve Hava Servisleri: İşletmenin pazarlama faaliyetleriyle alakalı işleri ele alınmaktadır.

Operasyonlar, Sürdürülebilirlik, Güvenlik ve Emniyet: Hem yolcuların güvenliği hem de havacılık şirketlerine ait uçak ve ekipmanların güvenlik ve bakımı noktasında gerekli olan tüm prosedürlerin uygulanması ve bunların altyapısının hazırlanması havalimanı işletmecisinin sorumluluğundadır.

Planlama ve Tasarım: Havayolu işletmecisinin sermaye iyileştirmeye yönelik projeler, hava sahasıyla ilgili tasarımlar, yapı-inşa projeleri ve çevre yönetimi hususları ile ilgili sorumluluklarını kapsamaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Akpınar, A. T. (2011). Havalimanı İşletmeciliğinde Stratejik Yönetim Başarısı: TAV, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21): 150-162; https://www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/AnaSayfa.aspx, (Erişim tarihi: 22. 04. 2021); https://www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/Sozluk.aspx?Tip=TREN&Terim=H, (Erişim tarihi: 22. 04. 2021).