Havaalanı Pist Çizgileri

TERMİNAL, HAVALİMANI VE LİMAN HAVAYOLU İŞLETMECİLİĞİ Havacılık Yönetimi Programı

Havaalanı pist çizgileri, hava araçlarının iniş ve kalkış sırasında doğru yönlendirilmesini sağlayan, uluslararası standartlara göre belirlenmiş görsel işaretleme sistemleridir. İngilizcede runway markings olarak adlandırılan bu çizgiler, hem pilotların görüş koşullarına bağlı hataları en aza indirmek hem de hava trafiğinde düzeni sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.

Pist çizgileri, genellikle beyaz renkte uygulanır ve her biri farklı bir işlev üstlenir. Pist numaraları, pistin manyetik yönünü belirtir ve pilotun iniş ve kalkış yönünü tanımlamasına yardımcı olur. Merkez hattı (centerline) çizgileri uçağın pistin ortasında kalmasını sağlar; eşik çizgileri (threshold markings) iniş bölgesinin başlangıç noktasını gösterir. Hedef noktası (aiming point markings) ve temas bölgesi (touchdown zone markings) çizgileri ise pilotun iniş sırasında görsel referans alabileceği önemli işaretlerdir.

Bu işaretlemeler, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün (ICAO) “Ek 14 – Havaalanları” standardında, ayrıca Amerikan Federal Havacılık İdaresi’nin (FAA) yayımladığı “Advisory Circular”larda ayrıntılı biçimde tanımlanmıştır. Türkiye’de ise pist çizgilerinin düzenlenmesi, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından yürürlüğe konulan “Havaalanı Tasarım ve İşletim Esasları Talimatı (SHT-HAD)” çerçevesinde gerçekleştirilmektedir.

Zaman içinde pist çizgilerinde kullanılan malzemeler de gelişmiştir. Günümüzde yansıtıcı özellikli boyalar tercih edilmekte, özellikle gece uçuşlarında ve yağışlı hava koşullarında görünürlüğü artırmak amacıyla reflektif mikro cam küreler kullanılmaktadır. Pist yüzeyinde düzenli bakım ve yenileme çalışmaları yapılarak çizgilerin silinmesi veya kaybolması önlenmeye çalışılmaktadır.

Literatürde pist çizgilerinin algılanabilirliği, standart sapmaları ve bakım sıklığı konularında farklı teknik görüşler bulunmaktadır. Ancak ortak kanaat, pist işaretlemelerinin uçuş güvenliğinin temel unsurlarından biri olduğudur. Bu çizgiler, pist aydınlatma sistemleriyle birlikte çalışarak görsel algıyı destekler ve hava trafiğinin kesintisiz güvenliğini sağlamaktadır.

Referanslar

Federal Aviation Administration (FAA). (2023). Advisory Circular 150/5340-1M: Standards for Airport Markings. Washington, D.C.: U.S. Department of Transportation; International Civil Aviation Organization (ICAO). (2020). Annex 14: Aerodromes – Volume I: Aerodrome Design and Operations. Montreal: ICAO; Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM). (2022). SHT-HAD: Havaalanı Tasarım ve İşletim Esasları Talimatı. Ankara: SHGM; Stolzer, A. J., Halford, C. D. ve Goglia, J. J. (2015). Safety Management Systems in Aviation. CRC Press; Yılmaz, H. (2019). Havaalanı İşletmeciliği. Ankara: Nobel Yayıncılık.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

International Civil Aviation Organization (ICAO). (2020). Annex 14: Aerodromes – Volume I: Aerodrome Design and Operations. Montreal: ICAO.
Erişim tarihi: 29.10.2025