Halkla ilişkiler (public relations); özel ya da kamu kurumları ile hedef kitleleri arasında  karşılıklı iletişim, anlayış, kabul, güven ve iş birliği kurmaya, kurulan bu ortamı sürekli kılmaya  hizmet eden yönetimsel bir iletişim aracıdır. Bir işletme fonksiyonu ve yönetim görevi olan halkla ilişkiler, kurumun ilgili olduğu çevreyle iletişim içinde olmasını ve amaçlarına ulaşmasını sağlayan planlı çabalar bütünüdür. 

Halkla ilişkiler, kurumun amaçlarının gerçekleştirilmesine yönelik olarak hedef kitlelerle gerçekleştirilen iletişimin yönetimidir. Bu bağlamda halkla ilişkiler; kurumun çalışanlar, müşteriler, potansiyel müşteriler, medya, yatırımcılar, finans kuruluşları, eğitim kurumları, devlet kurumları, hükümet gibi farklı paydaş grupları ile iletişim ve etkileşim içinde olmasını sağlamaktadır. 

Halkla ilişkiler, kavramsal olarak “halk” ve “ilişki” sözcüklerinin birleşiminden oluşmaktadır. Halkla ilişkiler kavramının öncelikli bileşeni olan halk; ortak ilgi, davranış ve uygulamalardan oluşan kültürel bir düzende yaşayan insan topluluğu anlamına  gelmektedir.  Halkla  ilişkiler olgusunun ikinci bileşeni olan ilişki ise iletişimle yürütülen ve karşılıklı bağa dayanan amaçlı etkinlik demektir. Kavramsal açılımın da işaret ettiği üzere halkla ilişkiler, bir kurumun ilişkide bulunduğu çevreyi anlamlandırma niyetiyle gerçekleştirilen amaçlı etkinliği ifade etmektedir. 

Tanımı ve kapsamı açık olmakla birlikte halkla ilişkiler, sıklıkla “reklam” ve “propaganda” kavramları ile karıştırılmaktadır. Halkla İlişkiler; kamunun çıkarına uygun hareket etmesi, bilgi, iyi niyet, doğruluk ve dürüstlüğü esas alması, gerçeklerden sapmaması, tüm tarafların özel iradesine saygı göstermesi, doğrudan kâr amacı gütmemesi gibi nedenlerle reklam ve propagandadan farklı bir kavramdır. 

Halkla ilişkiler, görece yeni bir bilim dalıdır; ancak bir uygulama olarak oldukça köklü bir geçmişe sahiptir. Yöneten-yönetilen ikileminin oluşumundan bu yana halkla ilişkiler olgusunun varlığından söz etmek mümkündür. Bu bağlamda dünya genelinde birçok toplumda bilimsel çalışmalar öncesi döneme denk düşen halkla ilişkiler uygulamalarının varlığından söz edilebilmektedir. 

Halkla ilişkiler, bir terim olarak ilk kez 1807 yılında dönemin ABD Başkanı Thomas Jefferson tarafından kongreye gönderilen bir mesajda kullanılmıştır. Kavramsal  olarak ise ilk kez 1882 yılında Yale Üniversitesi tarafından düzenlenen “Halkla İlişkiler ve Hukukçuların Yükümlülükleri” isimli bir konferansta gündeme getirilmiştir. 

Tarihsel geçmişin de ortaya koyduğu üzere halkla ilişkiler, ABD kökenli bir disiplin olarak doğmuş ve Amerikan endüstrinin gelişimine koşut olarak şekillenmiştir. Profesyonel halkla ilişkiler faaliyetlerinin ilk örnekleri, XIX. yüzyıl sonlarında  ABD’de ortaya çıkarak dünyaya yayılmıştır. Halkla ilişkiler tarihsel süreç içinde evrimleşerek günümüzdeki görünümüne kavuşmuştur. 

Halkla ilişkiler temelde, J. Gruning ve T. Hunt (1984) tarafından geliştirilen dört modelden  beslenmektedir: “Basın Ajansı Modeli”, “Kamuoyu Bilgilendirme Modeli”, “İki Yönlü Asimetrik Model” ve “İki Yönlü Simetrik Model”. Bu dört model, halkla ilişkilerin tarihsel ve bilimsel gelişimine yönelik bir açıklama niteliğindedir. 

Halkla ilişkiler, proaktif ya da reaktif olarak uygulanabilmektedir. “Proaktif halkla ilişkiler”, bir kurumun fırsat yaratmaya yönelik olan çabalarını; “reaktif halkla ilişkiler” ise bir kurumun sorun çözmeye ve karşı karşıya kaldığı olumsuzluklardan başarıyla kurtulabilmeye yönelik çabalarını ifade etmektedir. 

Bir meslek olarak halkla ilişkiler, günümüzde çeşitli uzmanlık alanlarına ayrılmaktadır. “Kurumsal halkla ilişkiler”, “finansal halkla ilişkiler”,  “pazarlama yönlü halkla ilişkiler”, “çalışanlara yönelik halkla ilişkiler”, “toplumsal halkla ilişkiler”,  “müşterilere yönelik halkla ilişkiler”, “siyasal halkla ilişkiler”, “lobicilik”, “kâr amacı gütmeyen kurumlarda halkla ilişkiler” ve “kriz yönetimi” bu uzmanlık alanlarından bazılarıdır. 

16 Temmuz günü, 2021 yılından bu yana her yıl tüm dünyada “Dünya Halkla İlişkiler Günü” olarak kutlanmaktadır. Dünyanın çeşitli coğrafyalarından halkla ilişkiler uygulayıcıları, 16 Temmuz tarihinde halkla ilişkilerin ve iletişimin tanınması için kutlama yaparak halkla ilişkilerin daha anlaşılması ve uygulanması için gündem oluşturmaya çabalamaktadırlar.