Ürgüp turistik bölgesinin güneyinde bulunan Gomeda Vadisi diğer bir ifade ile Şeytan Deresi, jeomorfolojik açıdan Ihlara Vadisi’nin küçük bir benzeridir. Ihlara Vadisi gibi Gomeda Vadisi de içerisinde kayadan oyma kiliseler, barınaklar ve vadi içinden geçen bir dereyi barındırmaktadır.

Vadinin tarihi eski Rum tarihine dayanmakta olup ilginç birde hikayesi vardır. Rivayetlere göre vadinin, perilerin uğrak yeri ve iyilikler ile kötülüklerin muharebe alanının olduğu ifade edilmektedir. İyiliklerin kötülükleri savaşta yenmesi sonucunda, kötülüklerin vadideki karanlık derin mağaralarda uzun bir uykuya çekildiği ve iyiliğin ne zaman ölürse o zaman uyanacağı inancı benimsenmiştir. Genel olarak Gomeda Vadisi tabanlı, boğaz tipli ve yatık yamaçlı bir özellikte olup, 7.200 metre yürüme mesafesi mevcuttur. Ayrıca Nevşehir ilinin sahip olduğu 160 vadi içerisinden en önemli üçüncü vadisi olarak bilinmektedir. Vadi içerisinde çok sayıda elma, armut, erik, ayva ve gilaburu ağaçlarının yanı sıra turistik eser olarak üç tane sanrıç, bir tane gölet, bir tane çeşme, 11 tane yapay ya da doğal köprü, tünel, eski zamandan kalma evler, bir tane yeraltı şehri, altı tane tarihi kilise ve çok sayıda da mağara bulunmaktadır.

Vadi içerisinde bulunan mağaralar, çok eski zamanlarda su toplama haznesi olarak kullanılmıştır Günümüzde ise mağara içerisinde biriken su ile vadi içerisinde bulunan kavak ağaçları sulanmaktadır. Ayrıca eski zamanlarda güvercinlik olarak kullanılan vadide günümüz yaz aylarında tekrardan güvercinlere rastlamak mümkündür.

Vadinin turistik olarak değerleri incelendiğinde ise Alakara ve Aziz Basilious kiliselerinin freskleri, yeraltı şehri ve Kaya Kemeri dikkat çekmektedir. Bu turistik eserler içerisinden kiliseler incelendiğinde;

 Alaka Kilisesi: Gomeda Vadisi’ne girmeden hemen sağ tarafında bulunan kilisenin eski dönemlerde kayaların oyularak yapıldığı ve ilerleyen dönemlerde de duvar örgüsüyle genişletildiği ifade edilmektedirr. Bakımsız ve harabe olan yapının batı kısmında kullanılmayan bir kapısının tek apsisli olduğu belirtilmektedir. Ayrıca apsise, kemerli bölüm aracılığla geçilerek girilmektedir. Bu kemerlerin üzerlerinde de azizlerin tasvirleri bulunmakla birlikte apsislerde kutsal İsa ve 12 havarisinin resimleri ile meleklerin olduğu bilinmektedir.

 Aziz Basilios Kilisesi: Vadinin batısında Kaya Kemeri’ni 300 metre geçtikten sonra kayaların üzerinde bulunan kilise dikdörtgen planlı olup iki apsis ve iki neften oluşmaktadır. Kilisenin doğu neftindeki apsis, zengin bitkisel ve geometrik bezemeler ile süslenmiştir ve etrafı palmelerle çevrilmiş üç malta haçının burada dikkat çektiği ifade edilmiştir. Belirtilen bu malta haçlarından ortadakinin İbrahim, diğerlerinin ise İshak ve Yakup peygamberleri temsil ettiği belirtilmiştir. Ayrıca kilisenin tavanında büyük bir haç işaretinin olduğu ve kitabede de bu haçın Büyük Konstantinos’un Malvarian Köprüsü zaferinden önce rüyasında gördüğü, Hristiyanlık dininin de resmi olarak kabul edilmesine sebep olan haç olduğu ifade edilmektedir.

Genel olarak incelendiğinde kültür ya da inanç turizmi kapsamında ziyaret edilen bir destinasyon olma özelliği gösteren Gomeda Vadisi, doğal güzellikleri ile de ziyaretçilere farklı alternatifler sunmaktadır. Yedi kilometre uzunluğunda doğa yürüyüşü veya fotoğraf çekmeyi sevenler için oldukça muazzam bir güzelliğe sahiptir. Ayrıca 2007 yılında Tan Tolga Demirci’nin yönetmenliğini yaptığı Gomeda isimli korku filminin de çekimlerinin burada yapıldığı bilinmektedir.