Germanicia Antik Kenti

Doğal ve Kültürel Miras Antik Kent

Kahramanmaraş, Selefkos’ların idaresinin sona ermesinden sonra MÖ 58’de Roma İmparatorluğu hâkimiyetine girmiştir. Roma İmparatorluğu bölgeyi ele geçirince Kahramanmaraş’ın adı Germanicia olmuştur. Şehrin adı Romalılar zamanında Kayseria Germanicia biçiminde değiştirilmiştir. Roma İmparatoru Kaligula zamanında, MS 37–41 yılları arasında bu isim değişikliği olmuştur. Tam adı Gaius Caesar Augustus Germenicus olan bu şahsın ismindeki Germanicus’tan alınan Germanicia ve İmparator Kenti anlamındaki Kaiseria sözcükleri birleştirilerek Kahramanmaraş’a Kaisereia Germanicia denilmiştir. Germenicia, Antik Roma’da kendi adına para basma hakkını sadece Anadolu’daki Antik Roma kentlerine vermiştir. Germenicia da bu önemli Antik Roma kentlerinden biriydi. Germenicia’da Romalılar’ın diğer önemli kentlerinde olduğu gibi mükemmel ev ve saray işçiliği, hamamlar, heykel sanatı, sütunlar, tapınak ve agora bulunuyordu. Bu tür Roma Kentlerinin en önemli özelliği ise saray, hamam ve evlerinin alt tabanını renkli mozaiklerle süslemeleridir.

Germenicia antik kentinde çıkan mozaikler düşünüldüğünde burada sadece seçkinlerin villaları değil saray, hamam, heykel, tapınak ve kent agorasının da bulunduğu tahmin edilmektedir. Germenicia antik kentinde seçkinlerin oturdukları villaların tabanlarını bir dantel gibi süsleyen Kahramanmaraş mozaikleri estetik açıdan Efes ve Zeugma mozaikleriyle aynı özelliği göstermektedir. Efes ve Zeugma mozaikleri daha iri olmasına karşın Germenicia mozaikleri daha ince ve küçüktür. Mozaik tabakalarındaki tessare çokluğu aynı zamanda motiflere ince detayların verilmesini sağlamaktadır. Bu nedenle Germenicia mozaikleri sanatsal olarak Efes ve Zeugma mozaiklerinden daha değerli olarak değerlendirilmektedir. Arkeolojik kazılar sonucu şu ana kadar ortaya çıkartılan mozaiklerin bir kısmı konusunu mitolojiden, bir kısmı da Geç Roma dönemindeki şehirde yaşanan siyasi, sosyal, kültürel ve iktisadi durumunu yansıtmaktadır. Mozaiklerdeki tasvirlerde bitkisel ve geometrik motifler, günlük hayattan seçilen betimlemeler ve dönemin mimari yapısını gösteren kompozisyonlar yer almaktadır. Germanicia mozaikleri özenli işçilikleri, tasvirlerdeki desenleri, konu ve ikonografi çeşitliliği ile kendine özgü bir karakter taşımaktadır.

Germanicia antik kentinin, Kahramanmaraş Müzesi'nin başkanlığında yapılan kazılarla ve çalışmalarla kent merkezinin doğusunda yer alan ve halkın Kahramanmaraş dediği bölgede yer alan Dulkadiroğlu, Bağlarbaşı ve Namık Kemal Mahalleleri’ni kapsayan 146 hektarlık bir alanı kapsadığı tespit edilmiştir. Antik haritalarda ve yayınlarda Germanicia, Kahramanmaraş ili sınırları içerisinde gösterilse de antik kente ait şehirde ayakta hiçbir kalıntı olmaması nedeniyle 2007 yılının Ağustos ayında kaçak bir kazı sonucunda bir parçası bulununcaya kadar tam yeri tespit edilememiştir. 2007 yılında müzeye yapılan bir ihbarda belirtilen mahallede iki katlı bir evin alt katında zeminin 60 santimetre altında bir Roma villasına ait taban mozaiği bulunmuştur. Germenicia mozaikleri, söz konusu mahalledeki dört farklı evde tespit edilmiştir. Ayrıca ihbar sonucu ortaya çıkan mozaiklerin beklenen mozaiklerin çok küçük bir bölümü olduğu tahmin edilmektedir. Hâlihazırda Kahramanmaraş’ın arka mahallelerinin bulunduğu bölgede, Roma döneminde zenginlerin kullandığı yamaç villalarının yer aldığı mozaiklerin de bu yamaç villalarının taban döşemeleri olduğu ifade edilmektedir. Bununla birlikte bölgede her biri 15-20 odalı 100’ün üzerinde tarihi yamaç villaların bulunduğu tahmin edilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Aktüel Arkeoloji. (2019). Germanicia Antik Kenti ve Mozaikleri, https://aktuelarkeoloji.com.tr/kategori/bir-kent/germanicia-mozaikleri, (Erişim tarihi: 20.12.2019); Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi. (2019). Germenicia Antik Kenti, http://kahramanmarassehirrehberi.com/tr/icerik/germenicia-antik-kenti, (Erişim tarihi: 20.11.2019); Türkiye Kültür Portalı. (2019). Germanicia Antik Kenti-Kahramanmaraş, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/kahramanmaras/gezilecekyer/germanicia-antik-kenti, (Erişim tarihi 20.11.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Ersoy, A. (2016). Mozaikleri ile Yeniden Doğan Kent Germanicia (Birinci baskı) F. Eker (Editör). Balti: Lambert Akademi Yayınları.