Eskişehir Odunpazarı Modern Sanatlar Müzesi (OMM)

Müze Sanat Müzesi

(Odunpazarı, Eskişehir, 2024 - )

Eskişehir Odunpazarı Modern Sanatlar Müzesi (OMM); Odunpazarı bölgesinde, Atatürk Bulvarı'nda yer almaktadır. Eskişehirli mimar ve koleksiyoner Erol Tabanca tarafından finanse edilip hayata geçirilmiştir. Odunpazarı Modern Müzesi (OMM) yaklaşık 4500 metrekarelik bir alana inşa edilmiştir.  İnşaatına Şubat 2018 yılında başlanmış ve 7 Eylül 2019 yılında hizmete açılmıştır. Müze Japon mimar Kengo Kuma ve ekibi tarafından tasarlanmıştır. Tasarlanma aşamasından önce Kengo Kuma ve ekibi gözlemlerde bulunmak için Eskişehir'e gelmiş ve bölgenin analizi yaptıktan sonra çevrenin tarihi ve mimari dokusu ile uyum içinde olması için binanın yapı malzemesinin çam ağacından olmasına karar vermişlerdir. Kengo Kuma tasarımlarında betonu olabildiğince az miktarda kullanmakta, doğal ve yerel malzemeleri özellikle ahşap kullanmayı tercih etmektedir. Müze’nin iç ve dış cephesi birbirine paralel aralarından havanın ve ışığın rahatça geçebileceği Sibirya çamı cinsinden ahşapla kaplanmıştır.  Müzenin iç ve dış kısımlarında yer alan çam kökenli bu masif ahşap bloklar Japon ahşap mimarisi olan tsugite tekniği ile bağlanmıştır. Kengo Kuma’nın da kullandığı bu ahşap mimari tarzında; geometri, ışık, kümelenme ve ahşap uyum içinde tasarlanmaktadır. Masif ahşap yapı aynı zamanda, müzenin galeri ve sergi alanlarındaki zeminlerde de kullanılmakta ve ahşabın orijinal kokusu müzenin her alanında hissedilmektedir. Müzenin tasarımında ayrıca, üç katını kesintisiz bir şekilde birleştirildiği, odun kirişlerinin birbirine bağlandığı bir atrium da bulunmaktadır. Atrium, müze içinde mimari bir odak noktası oluşturmakta ve müzenin iç tasarımına özgün bir derinlik katmaktadır. 

OMM binası bodrum katta dahil toplam dört katlıdır. Müzedeki personel ofisleri ve teknik alanlar ikinci ve üçüncü katlarda  yer almakta olup beyaz duvarlarla gizlenmiştir. Zemin katı ve üstünde yer alan iki kat sergi ve performans alanı olarak hizmet vermektedir. Müzeye girişler zemin kattan yapılmakta ve girişin sol tarafında bir kafeterya yer almaktadır. Sergi alanlarını görmek isteyen ziyaretçilerin zeminde yer alan ahşap merdivenlerden aşağı inmesi gerekmektedir. Müzenin diğer katlarına ulaşmak için zemin katta asansörler veya merdivenler vardır.  Merdivenlerin sonunda, müzedeki güncel sergiler ve performanslar hakkında bilgi veren, sanatsal bir şekilde tasarlanmış duvar süslemesi sunulmaktadır. Ayrıca, sergi alanlarını gezerken eşyalarını bırakmak isteyen ziyaretçiler için merdivenlerin sol tarafında şifreli dolaplar bulunmaktadır.

Müze, dönemsel olarak sergilenen farklı eserlerin ve performans sanatlarının değişimiyle dinamik bir yapıya sahiptir. Ancak müzenin açılışından bu yana sergilenmekte olan ve halen ziyaretçilerin ilgisini çeken özel bir eser bulunmaktadır. Bu eser, müzenin en büyük galerilerinden birinde sergilenmektedir. Yaklaşık dokuz metre tavan yüksekliğine sahip bu galeri, diğerlerinden farklı bir tasarıma sahiptir. Galeride resim sergilemek yerine, Japon sanatçı Tanabe Chikuunsai IV tarafından tasarlanmış bir çalışma yer almaktadır. Sanatçı, eserinde Japonya'nın Kochi Bölgesinde yetişen Kaplan Bambu türünü kullanmıştır. Bu eser, doğanın dört temel elementi olan toprak, su, ateş, hava üzerine şekillendirilmiş olup, sanatçı tarafından eklenen beşinci bir element olan “boşluk” kavramıyla zenginleştirilmiştir. Tanabe Chikuunsai IV, bu boşluğu şu sözlerle tanımlamaktadır: “Boşluk, kimimiz evren, kimimiz uzay diyoruz.” 

Müzede, 8 Eylül 2024 ile 20 Temmuz 2025 tarihleri arasında güncel konsept olan “Ehlikeyif” sergilenmektedir.  İdil Tabanca tarafından hazırlanan bu dönemde çağdaş fantastik tasarımlara yer verilmiştir. Sergi müzenin değişen dinamik yapısına uygun bir şekilde düzenlenmiştir. Ehlikeyif konsepti, içerisinde farklı bölümler barındırmakta olup bölümlerin her biri müzenin değişen konsept yapısına uygun şekilde konumlandırılmıştır. Zemin katta, ziyaretçiler ilk olarak “Açanlar” teması ve bu temaya uygun olarak seçilmiş eserlerle karşılaşmaktadır. Pembe tonlarının hâkim olduğu bu bölüm, ziyaretçilerin görsel ve deneyimsel anlamda farklı bir atmosferi keşfetmelerine olanak tanımaktadır. 

İkinci kata çıkıldığında, ziyaretçileri “Oluşumlar” teması karşılamaktadır. Bu katta, zemin katın sergi düzeninden farklı bir yaklaşım sergilenmektedir. İkinci ve üçüncü katların galeri bölümleri, çevresel düzenin eserlere göre özel olarak tasarlandığı ve yalnızca bir galeri işleviyle sınırlı kalmayarak daha geniş bir deneyim sunduğu bir anlayışla düzenlenmiştir. Üçüncü kata çıkıldığında, ziyaretçiler “Yaratıklar” temasını görme ve deneyimleme fırsatı bulmaktadır. Bu tema sergilediği eserler ve mekânsal tasarımıyla ziyaretçilere özgün bir atmosfer sunmaktadır. Müzenin çıkışına doğru hediyelik eşya dükkanları bulunmaktadır. Bu dükkânda satılan ürünler, sergi konsepti ile uyumlu bir şekilde seçilmiş olup, bazıları sergilenen eserlerin küçük temsilleri olarak tasarlanmıştır. Eskişehir Modern Sanatlar Müzesi, Türkiye’de modern sanatlar alanında önemli bir konuma sahip, sayılı müzelerden biridir. Sürekli kendini yenileyen, dinamik bir yapıya sahip olan müze, ziyaretçilerine her seferinde farklı bir deneyim sunmayı hedeflemektedir. 

Müze pazartesi günleri kapalıdır. Haftanın diğer günlerin de saat 10.00-18.00 arasında hizmete açıktır. Pazar günleri ise saat 11.00’de hizmete açılmaktadır.

Müzede günümüze kadar şu sergiler açılmıştır: 

  • 23 Ağustos 2023—20 Temmuz 2024, “İki Güneş Altında”
  • 6 Kasım 2022—16 Aralık 2022, “Işık Kaynağı” 
  • 6 Eylül 2022—17 Temmuz 2023, “Yas ve Haz”
  • 9 Aralık 2021—30 Temmuz 2022, “Maziye Bakma Mevzu Derin”
  • 6 Ekim 2020—7 Ekim 2021, “Günün Sonunda”
  • 14 Şubat 2020—11 Nisan 2020, “ADA: Etkileşimli Kinetik Heykel”
Referanslar

Baycan, D. U. ve Kaptan, B. B. (2024). Mekânda anlam aramak: Göstergebilimsel iç mekân analizi Odunpazarı Modern Müzesi (OMM) örneği, Sanat ve Tasarım Dergisi, 14(1): 643-663. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sanattasarim/issue/85538/1506569; Kaya, İ. (2020). Odunpazarı Modern Müzesi, Eskişehir, Turnalar: Uluslararası Hakemli Türk Dili, Kültür ve Edebiyat Dergisi, 22(78): 65-68; Kızılkan, G. ve Yeşildal, Ö. (2021). Tarihi dokuda çağdaş kültür yapısının görsel etki değerlendirmesi: Odunpazarı Modern Müze örneklem alanı, İDEALKENT, 12(32): 471-491; Özkesek, H. E. K. (2023). Bir organizma olarak Odunpazarı Modern Müze: Bağlamsal mekanik üzerine, Modular Journal, 6(2): 107-120. http://modular.gedik.edu.tr/tr/download/article-file/3283531; Duarte Cândido, M. M. (2023). The future of museology is social, Museology Insights, 78(2): 441-580. https://orbi.uliege.be/handle/2268/301683; OMM - Odunpazarı Modern Müze Eskişehir'de görkemli bir törenle açıldı. (2019, 19 Eylül). OMM Resmi Web Sitesi. https://www.omm.art/tr/press?p=1; Kadıoğlu, R. Ö. ve Yüksek, G. (2021). Müze rehberlerinin müze deneyimi üzerindeki etkileri: Eskişehir Odunpazarı Modern Müze (OMM) örneği, Journal of Gastronomy, Hospitality, and Travel, 4(2): 108-120. https://www.joghat.org/uploads/2021-vol-4-issue-2-full-text-108.pdf