-
2019
Söke’nin bugünkü şehir merkezinde 1910 yılında yerli Rum ustalara Hacı Halil Paşa’nın kızı Fatma Orhon için yaptırılan eve, 1922 yılında Fatma ve Suat Orhon çifti evlenerek yerleşmişler ancak Yunan işgali nedeniyle evden ayılmışlardır. İşgal yıllarının ardından eve 1930’lu yıllarda arka kısmındaki bölüm ilave edilmiştir. Çiftin kızları Güngör Pura çocukluğunun geçtiği bu evi 1998’de, Fatma Suat Orhon Müze ve Sanat Evi olarak kullanılması amacıyla Söke Belediyesi’ne bağışladı. 1996 ve 1998 yıllarında küçük onarımlar geçiren bina, 2013 yılına kadar müze ve sergi salonu olarak faaliyet gösterdi ve ardından binada kapsamlı bir onarım çalışması yürütüldü. Kültür ve Turizm Bakanlığı denetiminde tadilat ve düzenlemelerle mini bir etnografya müzesine dönüştürüldü ve bir kent müzesi kimliği kazandırıldı. Bina, biri bodrum kat olmak üzere üç katlıdır. Binaya avlu tarafından açılan girişin sahanlık zeminindeki çinilerin yarısı orijinal olup diğer yarısı aslına uygun olarak restorasyonlarda tamamlandı. Müzenin alt katı oyuncak müzesi olarak kullanılmaktadır. Öğretmen Erkan Atalı’nın yaptığı oyuncakların sergilendiği vitrinlerin yanı sıra, Metin ve Aynur Sezgin çiftinin bağışladığı oyuncaklar ile Yusuf Yunusoğlu’nun hazırladığı büyük bir tren maketi ile Karagöz sanatçısı Suat Veral’ın hazırladığı Türk gölge oyunu malzemeleri dikkati çekmektedir. Aydın Milet Müzesi Müdürlüğü tarafından denetlenen müze, Söke ve çevresinin kültür ve tarihini yansıtan etnografik eserlerin birçoğu aile yadigarıdır. Bu eserler Söke merkez ve çevresindeki bağışçılardan sergi ve koruma amacıyla toplandı. Özellikle bisikletçi Fahrettin Sarızeybek, kalay ustası Mustafa Özçakır, kunduracı Hüseyin Korkmazer ve Metin Yavaşoğlu, tenekeci Emin Sakalar, tüfek tamircisi Raşit Nuğay, eczacı Halil Özşarlak, tabelacı Metin Koyunsev, nalbant Halil Pandır’a ait meslekleriyle ilgili aletler ve belgeler özenle sergilenmekte ve tanıtılmaktadır. Dekovil Hattı’na ait tanıtım panosu ve hattın raylarında kalan bir parça ile Macar yapımı bir el arabası üst kata çıkan merdiven sahanlığında sergilenmektedir. Üst kattaki odalardan biri, Fatma Suat Orhon çifti ile kızları Güngür Pura ve eşi Turgut Pura ile ilgili bilgilendirmeler, fotoğraflar ve eşyalara ayrılmıştır. Üst kattaki vitrinlerde Kemalpaşa Mahallesi’nde Kanlı Kahve olarak bilinen binada bulunarak müzeye getirilen Rumca “Sokia” mühürlü üç adet tuğla, ikisi Uzakdoğu biri Avrupa desen üslubunda olan üç adet porselen tabak yer alır. Aynı katta bir adet tarihi Konica fotoğraf makinesi de dikkati çekmektedir. Müzenin bahçesinde bir sinema film makinesi restore edilmek üzere beklemektedir. Müze bahçesinde ayrıca zeytinyağı üretimi ile ilgili malzemeler, değirmen taşları ile ilçe ve çevresinden getirilen Osmanlı devrine ait mezar taşları ile antik Roma malzemeleri sergilenmektedir. Müze, her bağışçının isminin yaşatıldığı bir sergileme anlayışı ile kentin yakın geçmişini gözler önüne sermekte ve genç kuşaklara bu geçmişi aktarmada somut bir veri tabanı oluşturmaktadır.
Referanslar
Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019). Özel Müzeler, http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR-135633/ozel-muzeler.html, (Erişim tarihi: 15.08.2019); Söke Kaymakamlığı (2019). Fatma Suat Orhon Müze ve Sanat Evi Kent Müzesi, http://www.soke.gov.tr/fatma-suat-orhon-muze-ve-sanat-evi-kent-muzesi, (Erişim tarihi: 15.08.2019).