-
2024
Mescid önceleri Darağaç Mahallesi olarak bilinen, sonradan Veyis Efendi Mahallesi şeklinde adlandırılan semtte bulunmaktadır. Üzerinde okunamayan üç satırlık kitabe yer almaktadır. Ancak yapının tarihlenmesi vakfiyesi ile mescide vakfedildiği anlaşılan şamdanlar üzerindeki kitabelerden yapılabilmektedir. Vakıflar Genel Müdürlüğü’ndeki 533 numara ile kayıtlı vakfiyeye göre mescid 1760’lı yıllarda yaptırılmış olmalıdır. Mescid için tanzim edilen vakfiyesi 1178 H.-1764 M. tarihlidir. Vâkıf Mustafa oğlu Hacı Ali oğlu Kazzazzade Mehmed Efendi’nindir. İ. H. Konyalı’da belirtilen 85 santimetre yüksekliğinde 30 santimetre çapındaki iki bakır şamdan üzerinde Kazzazzade olarak tanınan Mehmed Efendi adı ve 1178 H. -1764 M. tarihi bulunmaktadır. Bunların dışında 1215 H. -1800 M. tarihli Şadlın Gaffali Hacı Yusuf’a ait bir şamdan, 1329 H. -1911 M. tarihli Hacı Akif Efendi’nin Kızı Ana Hanım’a ait bir şamdan ile 1340 H. -1921 M. tarihli Halil Ağa’nın oğlu İbrahim Efendi’nin vakfettiği şamdanla birlikte üç şamdanın daha mescitte bulunduğu anlaşılmaktadır.
İ. H. Konyalı’nın mescidi incelediği tarihte sıva altında olduğu anlaşılan bir ikinci kitabe restorasyon sırasında ortaya çıkmıştır. Dört satırlık bu kitabede mescid yerine cami kelimesi kullanılmış ve harap olan cami 1315 H. -1897 M. tarihinde Alemdarzadeler tarafından onarıldığı kaydedilmiştir. Günümüzde Taş Mescid olarak anılan yapının önceleri cami olarak bilindiği bu kitabeden anlaşılmaktadır.
Ahşap destekli camiler grubunda yer alan mescid, dört ahşap sütunun taşıdığı düz ahşap tavanlı bir yapıdır. Erzurum’daki diğer ahşap destekli camilerden farklı olarak sütunlar kuzey ve güney duvarlarına yakın yerleştirilmiştir. Düz tavanın çevresinde ve ortadaki göbekte yazıya (K. Kerim’den) yer verilmiştir. Ahşap minberi bezemelidir. Son cemaat yeri ahşap sütunlara oturan düz ahşap tavanlıdır. 2020 yılında Erzurum Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından yaptırılan onarımda kesme taş kaideli silindirik tuğla gövdeli bir minare eklenmiştir.
Yararlanılan Kaynaklar
Konyalı, İ. H. (1960).Abideleri ve Kitabeleri ile Erzurum Tarihi. İstanbul; Yurttaş, H., Özkan, H., Köşklü, Z., vd. (2008) Yolların, Suların ve Sanatın Buluştuğu Şehir Erzurum. Erzurum.