-
2024
Önceleri Yukarı Hasan-i Basri Mahallesi'nde yer alan cami, mahalle adı değişince Rabia Ana Mahallesi'nde bulunmaktadır. Giriş kapısı üzerinde 0.37 x 0.35 metre boyutlarında taş bir levha üzerine yazılmış beş satırlık kitabesine göre Cami 1151 H. -1738 M. tarihinde Hacı Ebubekir tarafından tamir ve ihya edilmiştir. Kitabe şöyledir;
Bu hayrı Sıtkıle El-Hac Ebu Bekir eyledi ihya Kabul idüp vire ukbada ecrin Hazret-i Mevla Gelüp bir Hatif-i gaybi didi tarih-i itmamın Ne dil-keş ma’bed-i âlâ ne bâlâ Cami’i-vala Sene 1151 |
Kitabenin son mısrası ebced hesabına göre 1151 H. tarihini vermektedir. Ayrıca bu tarih kitabenin altına rakamla da yazılıdır. 1738 yılında yeniden onarılan yapının ilk yapılış tarihi bilinmemektedir. xVII. yüzyılda yaptırılmış olmalıdır. Deprem bölgesi olan Erzurum’da pek çok yapı ya yıkılmış ya da harap olmuştur. Bu yapının da onarılmadan önce harap olduğu anlaşılmaktadır.
Dikdörtken bir alana kurulu olan yapı, iki ahşap sütunun taşıdığı düz ahşap tavanlı bir camidir. Geleneksek ahşap direkli Erzurum camilerinden dört yerine iki ahşap sütunun kullanılmasıyla ayrılır. Camiye kuzey cephenin ortasındaki basık kemerli ve kesme taş örgülü kapıyla girilmektedir. Bezemesiz olan girişin iki yanında yine sade birer sütunce bulunmaktadır. Cami içerisinde, kuzey tarafta ince ahşap sütunlarla taşınan bir mahfil yer almaktadır. Kıble duvarında yer alan kesme taş örgülü ve mukarnas kavsaralı mihrap, Erzurum camilerindeki mihrap düzenlemesinin benzeridir. İç iki yanda birer sütunce yer almaktadır. Ahşap minberi sade bir görünümdedir.
Caminin kuzeybatı köşesinde yer alan minaresi ahşap bir yapıya sahipti. Erzurum’da bu tarz ahşap gövdeli minareler yirminci yüzyılda saçla kaplanmışlardır. Erzurum Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından yaptırılan son onarımda ahşap minare kaldırılarak yerine kesme taş kaideli silindirik tuğla gövdeli yeni bir minare yaptırılmıştır.
Yararlanılan Kaynaklar
Konyalı, İ.H. (1960). Abideleri ve Kitabeleri ile Erzurum Tarihi. İstanbul; Yurttaş, H., Özkan, H., Köşklü, Z., vd. (2008). Yolların, Suların ve Sanatın Buluştuğu Şehir Erzurum. Erzurum.