Erzurum Hamamı

DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Hamam

(Yakutiye, Erzurum, XVII - )

Erzurum Hamamı, Erzurum'un Yakutiye ilçesi sınırları içinde Gürcükapı semtine bağlı Lalapaşa Mahallesi'nde bulunmaktadır. Hamamın üzerinde yapım kitabesi bulunmadığından dolayı tam olarak hangi tarihte yapıldığı bilinmemektedir. Ancak mimari özelliklerinden dolayı XVII. yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir (Konyalı 1960). Önceleri Pastırmacı Hamamı, Fuadiye Hamamı olarak anılan hamam, günümüzde Erzurum Hamamı olarak anılmaktadır (Yurttaş 2001; Köşklü ve Çınar 2011).

Tek fonksiyonlu Osmanlı dönemi hamamı olan yapı soyunmalık, ılıklık, sıcaklık ve külhan bölümlerinden meydana gelmektedir (EİKTM 2019).  

Giriş bölümünden ahşap bir kapıdan geçilerek kare planlı ve ahşap sütunlarla taşınan sekiz dilimli bir ahşap kubbeye sahip olan soyunmalık bölümüne ulaşılmaktadır (Erzurum Ansiklopedisi 2020). Soyunmalık bölümü üç katlıdır. Birinci katında mermerden yapılmış şadırvanlı bir havuz bulunmakta olup, ikinci katında soyunma hücreleri yer almaktadır. Soyunmalık bölümünün üçüncü katı ise balkon şeklinde kullanılmaktadır. Soyunmalık bölümünden üzeri beşik tonozla örtülü olan içerisinde tuvaletlerin de yer aldığı ılıklık bölümüne geçilmektedir. Sıcaklık veya yıkanma bölümü ise kare planlı, üzerinde dokuz pencere bulunan bir kubbeyle kapatılmıştır. Bu bölümün ortasında göbek taşı bulunmaktadır ve etrafında buraya açılan üzeri çapraz tonozla örtülü sekiz halvet hücresi yer almaktadır.

Hamamın duvarlarında kaba yonu ve kesme taşlar örtüsünde ise tuğla malzeme kullanılmıştır. Ayrıca hamam oymalı ahşap malzeme, bitkisel motifli çini süslemeler gibi bezemelere sahiptir. Erzurum Hamamı 08.05.1976 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından Korunması Gereken Kültür Varlığı olarak tescil edilmiştir.

Referanslar

EİKTM, 2019. Erzurum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. https://erzurum.ktb.gov.tr/TR-56085/hanlar-hamamlar.html, (Erişim tarihi: 29.01.2025); Erzurum Ansiklopedisi, 2020. Erzurum Ansiklopedisi. http://erzurumansiklopedi.com/erzurum-hamami/, (Erişim tarihi: 29.01.2025); Konyalı, İ. H. (1960). Abideleri ve Kitabeleri İle Erzurum Tarihi. İstanbul; Köşklü, Z. ve Çınar, S. (2011). Erzurum’da Osmanlı Dönemi Hamamları, Sanat Dergisi(18): 117-136.; Yurttaş, H. (2001). XVIII. Yüzyıl Vakfiyelerinde Erzurum ve Bir Vakfiye Örneği. Erzurum.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Erzurum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü