Degüstatör

Gastronomi

Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
Yazar: Tuğba BEYAZKAYA (2020) (Madde metni için tıklayınız)
Yazar: Elif ASLAN (2020) (Madde metni için tıklayınız)
1 / 2

Degüstasyon, şarabın özelliklerinin değerlendirilmesi için tadılması işlemidir. Degüstasyon genellikle içeceklerin ve zaman zaman da yiyeceklerin tadımı konusunda bilgili ve konusunda uzman kişilerin koku, renk, tat ve kalite açısından değerlendirme yapabilmeleri için gerekli işlemler silsilesini ifade etmektedir. Tadım uzmanı, nam-ı diğer degüstatör de degüstasyon işlemini yapan kişiye denmektedir. Degistasyon gıda sektöründe yaşanan rekabetle birlikte hayatımıza giren bir kavramdır. Genellikle degüstasyon zihnimizde şarap kelimesini çağrıştırsa da zeytinyağından rakıya, baharatlardan çaya kadar birçok gıda maddesi için yapılan bir işlemdir. Tadım ya da şarap terminolojisindeki ismiyle degütasyon; duyu organlarımız yardımıyla şarabın veya bir gıdanın değerlendirilmesidir. Şarap tadımında dört değişik aşamadan söz edilebilir. Bunlar; görsel inceleme, havalandırma, koklama ve şarabın tadılmasıdır.

Degütasyonlar iyi havalandırılmış, duvarları açık bir renkte boyalı, doğal ve beyaz ışıkla aydınlatılmış, beyaz örtülü ve basit fakat rahat iskemlelerle döşenmiş, her türlü ses ve kokudan uzak, kapalı, sıcaklığı 18-20°C olan bir yerde yapılmalıdır. Şaraplar çeşitlerine göre farklı sıcaklık derecelerinde degüstasyona tabi tutulurlar. Her şarabın duyusal kalitesi panel düzenlenerek veya o şarabı degüstatörlere dağıtarak belirlenmelidir.

Şarap tadımından önce ve tadım sırasında dikkat edilmesi gereken genel kabul görmüş bazı kurallar vardır. Örneğin, tadım öncesi tadım yapacak kişiler (degüstatör) tok ya da aç olmayacak bir şekilde hazır olmalı, damakta uzun süre kalabilecek ağır kokulu yiyeceklerden uzak durmalıdırlar. Gün içinde aşırı tuzlu ya da tatlı yemeklere karşı dengeli olmalı, parfüm ya da deodorant kullanımında aşırı kaçmamaya özen göstermelidirler. Tadım öncesinde ve tadım sırasında tütün ürünleri kullanımı tat ve koku alma konusunda olumsuz etki göstereceği için tütün ürünleri kullanmamaya dikkat etmek gerekir. Tadım yapılacak ortamın ısısı kontrollü, aydınlık ve kokusuz olmalıdır. Kör tadım, yatay tadım, dikey tadım ve serbest tadım olarak 4 farklı çeşit de tadım yapılabilmektedir.

Referanslar

Met Ö. ve Arslan, C. (2017) Otel İşletmelerinde Gastronomi Etkinlikleri: Bir Örnek Olay Analizi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 5(2): 50-63; Uyar H. ve Zengin, B. (2015) Gastronomi Turizminin Alternatif Turizm Çeşidi Olarak Değerlendirilmesi Bağlamında Gastronomi Turizm İndeksinin Oluşturulması, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(5): 355-376; Sezer B. ( 2006) Bir Turizm Ürünü Olarak Şarap Kültürünün Bozcaada Turizmine Etkileri. (Basılmamış Yükseklisans Tezi). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; https://www.denizdemirdoven.com/sarap-tadimi-nedir (Erişim Tarihi: 20.02.2020); Özkaya F., Coşansu S. ve Kamuran A. (2013) Her Yönüyle Gıda. Ankara: Sidas Medya.

2 / 2

Degüstasyon, yiyecek ve içeceklerin tadımı konusunda bilgili ve uzman kişilerin koku, renk, tat ve kalite bakımından değerlendirme yapabilmeleri işlemlerini ifade eder. Degüstatör, tadım uzmanı olarak adlandırılan degüstasyon işlemini yapan kimsedir. Degüstasyon, yiyecek ve içeceklerinin kalitesinin arttırılması veya iyileştirilmesi için yiyecek ve içecek sektöründe kullanılmaktadır. Sadece şarap ve içeceklerin lezzet ve aromasına değil, aynı zamanda çikolata, baharat, yağ, kaz veya ördek karaciğeri kalitesine bakan degüstatör de vardır. Degüstatörler koklama, tatma ve görme duyuları ile duyusal analiz yapmaktadır. Bu duyular yoluyla degüstasyon işlemine konu olan ürünün kalitesi değerlendirilir ve böylece de gerekirse onun diğerlerinden farklılıkları saptanır. Bu sayede ürünlerin birbiriyle kıyaslanabilmesi ve benzerliklerinin ortaya çıkarılması mümkün olur. Degüstatör mesleği içecek tadımı yapan kişiler olarak tanımlansa da dünya genelinde şarap tadımını yapan kişiler olarak kullanılmaktadır. Şarap degüstasyonu, insan duyularının kullanıldığı ve şarabın renk, kıvam gibi görünüş özellikleri ile lezzet ve aroma gibi duyusal özelliklerini görme, koklama, tatma duyularının tepkilerini ölçen, analiz eden ve açıklayan bir disiplindir. İyi bir degüstatör olmak için eğitim almak, kurs ve seminerlere katılmak gerekmektedir. Yiyecek ve içecekte olan tat ve kokunun algılarını sağlıkla hissetmesi gerekir. Tatlı, tuzlu, acı, ekşi, umami ve metalik tatları tanıması ve üründeki bu tatları değerlendirmesini yapar. Gastronomi ve mutfak sanatları gün geçtikçe önemli haline geldiği için degüstatörler geleceğin popüler mesleği haline gelecektir. Tüketicilerin istek ve ihtiyaçlarının değişmesi, yedikleri ve içtikleri ürünlerin kalitesinin, lezzetinin ve aromasının en üst düzeyde olmasını istemesi gibi nedenlerden dolayı yiyecek ve içecek işletmelerinde degüstatörlere ihtiyaç duyulucaktır.

Referanslar

Larousse Gastronomique (2005). https://www.oglak.com/kitap/296/GuzelKitaplar/Larousse-Gastronomique/, (Erişim tarihi: 04.04.2019). Özşeker, D. B. (2016). Gastronomi Kavramı: Tanımı ve Gelişimi. Ankara: Detay Yayıncılık; Sarıışık, M. (2017). Gastronomi Bilimi. Ankara: Detay Yayıncılık.