Çelik Palas Oteli
Kamu Kurumu Konaklama Tesisi Otel Emek İnşaat ve İşletme A. Ş.
(Bursa, 1935 - )
-
2019
1930 yılında Bursa’nın Çekirge yolu üzerinde, Bursa Ovası’na egemen eğimli arazi üzerinde yapılması planlanan iki otel ve bir kaplıca için Prof. Mimar G. Mongerie’ye Bursa Kaplıcaları T.A.Ş. tarafından proje hazırlatıldı. Fox şirketi tarafından ihalesi alınan Çelik Palas Oteli, Mimar Hüsnü Bey (TÜMER) denetiminde inşa edildi. Bahçe tanzimi ve su ihalesi o yılda henüz yapılamayan otel; bodrum, zemin, birinci, ikinci ve çatı katlarından ibaret olup 24 adet banyolu tek ve çift yataklı oda ile altı adet banyosuz odaya, bir yemek ve müsamere salonuna ve kütüphaneye sahipti. Düşey sirkülasyonu; bir ana merdiven, servis merdiveni, asansör, monşarj vasıtası ile sağlanmıştı. Bekleme amaçlı bir hol, yönetim bölümü, yazı işleri odasından oluşan idari kısıma sahipti. Mutfak, bulaşıkhane, kalorifer dairesi, çamaşır ve ütü dairesi ve hizmetli odaları, bodrum kat tasarlandı. Kaplıca binasında üzeri kubbeli giriş mekânında, kubbe 12 bölümlü kubbe kasnağına oturur; kare mekândan kubbeye geçiş Türk üçgenleri ile sağlanır. Bu mekâna açılan yönetim ve muhasebe odaları haricinde sağda ve solda iki adet koridora girilir. Bu iki koridor üzerinde ise üçer adet hususi alafranga banyo, iki idoterapi odası yer almaktadır. Ana mekânın iki yanında altışar duş mahalli, beşer adet hususi soyunma odası, altışar duş mahalli, iki umumi üzeri kubbeli soyunma mahalli, 10 metre çapında bir havuz, bu mekânın köşe kısımlarında dört adet yarım altıgen niş içinde ikişerden toplam sekiz adet kurna ve sağ ve sol kısmında iki mermer banktan ve beş mermer banklı bir soğukluktan ibaret bir alaturka hamam tasarlandı. Yapım sistemi betonarme karkastır. Bodrum katta kısmen taş duvarlara da yer verildi. Giriş holünde yivli kolonlar, kolon başlıkları ve giriş kapısının kapı üstü penceresinde ve kapı kanatlarının düzenlemesinde art-deco stili etkileri görülmektedir. Dekoratif sanatlar ve mimarlık alanında 1920 yılından sonra dünyada egemen olan art-deco üslubu, otelin inşa edildiği dönemin stilistik anlayışını yansıtır. Stilin esin kaynakları arasında eski Ortadoğu kültürleri, İran, Kuzey Afrika, Maya-Aztek, Ortaçağ ve Bizans kültürleri, Art-Nouveau stili, Bauhaus ve Çek/Bohemya kübizmi yer alır. Dekoratif motiflerde; eski Ortadoğu kültürlerinden Asur, Babil, Sümer medeniyetlerine ait bezeme öğeleri esin kaynağı oldu. 1920’li yıllarda Kral Tutankamon’un mezarının bulunması, Eski Mısır sanatının renk ve geometrisi, dönemin sanatçılarını etkiledi. Siyasi ve bilimsel gelişmeler sonucu Ortadoğu, Kuzey Afrika, İran, Aztek, Ortaçağ ve Bizans kültürlerine farklı yaklaşımlar gerçekleşti; bezeme ile cepheler zenginleşti.
Atatürk’ün isteği ile hayata geçen otel, Atatürk’ün hatırası olma niteliği ile konaklama binaları içinde önemli bir yere sahiptir. 1945 yılında Hüsnü Tümer tarafından iki bloğu tasarlanan ve uygulanan otel kompleksini, 1961 yılında Türkiye İş Bankası, Atatürk’ün bağışladığı hisselerle eski ve yeni otel binalarını Emekli Sandığı’na sattı. Emekli Sandığı’na ait olan bina, 2007 yılındaki özelleştirme sonucunda MSN Yapı A.Ş.’nin oldu. Yeni ekler alan Bursa Çelik Palas Oteli, halen turizm sektöründe hizmet vermeye devam etmektedir.
Ayrıca bk.: Bursa Çelik Palas Oteli; Büyük Ankara Oteli; Büyük Efes Oteli; Büyük Tarabya Oteli; Maçka Oteli; Marmara Oteli; Stad Oteli.
Referanslar
Anonim. (1932). Otel ve Kaplıca Binası, Arkitekt Dergisi, 1: 7-16; Özdemir, M. (2013). Türk Turizminin Temel Taşlarından: Emekli Sandığı Otelleri, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 24 (2): 273-274; Kaprol, T. (2000) Bursa’da 1930-1950 Yıllarında İnşa Edilmiş Konutların Cephe Özelliklerinin Değerlendirilmesinde Tipolojik Bir Yöntem Denemesi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü; Özdemir Ş. N. (t.y.). Bursa’nın Misafir Odası Çekirge’de, Misafir Kabulu: Çelik Palas. https://www.academia.edu/27064739/BURSANIN_M%C4%B0SAF%C4%B0R_ODASI_%C3%87EK%C4%B0RGEDE_M%C4%B0SAF%C4%B0R_KABUL%C3%9C_%C3%87EL%C4%B0K_PALAS, (Erişim tarihi: 01.07.2019).