Buharda Pişirme

Gastronomi

Buharda pişirme (steaming), basınç altında gıdanın su buharı ile pişirilmesi işlemidir. Enerji tasarrufu sağlayan bu yöntemde sadece az miktarda su kullanılır. Fransızca'da etuvevapeur, İngilizcede steaming yöntemi olarak adlandırılmaktadır. Bu yöntem besin değerini ve rengi korumak amacıyla uygulanabilmektedir. Ürünün duyusal özellikleri üzerinde özellikle görünüm ile ilgili kaliteyi artırması yöntemin avantajları arasındadır. Türk mutfağında çok tercih edilen bir pişirme yöntemi olmamasına karşın, günümüzde suda haşlama gibi yöntemlerle kıyaslandığında daha hızlı olmasından dolayı tercih edilebilmektedir. Buharlamada ısı transferi, buhardan yiyeceğe doğru olmaktadır. Buhar soğuk gıdaya ulaştığında, yoğuşur ve ısısını gıdaya verir. Buharın yoğuşma işlemi, ısıtılan yiyecek buharla aynı sıcaklığa (100 °C) gelinceye kadar devam eder, sonrasında yoğuşma oranı azalır.

Otel mutfakları gibi ticari mutfaklarda buharda pişirme işlemi için paslanmaz çelik kaplar ya da combi-steamer olarak adlandırılan konvensiyonlu fırınlar kullanılmaktadır. Paslanmaz çelik kap kullanılarak yapılan pişirme işleminde kap içerisine altı delikli bir taban yerleştirilir ve ürünler bu taban üzerine konularak işlem gerçekleştirilir. Bu uygulama ürünün su ile temasını önlemektedir. Pişirilecek ürün yerleştirildikten sonra kabın kapağı kapatılır ve 200-220 °C’de suyun kaynaması sağlanır. Pişirilen ürün haşlama yönteminden farklı olarak suyla temas etmemektedir. Bu durum ürünün rengi, lezzeti ve besin değerine olumlu etki etmektedir ve bu nedenle sebzelerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yöntem ile sebzeler hızlı pişmektedir ve haşlama yönteminde meydana gelebilecek erimenin (doku bütünlüğünün bozulması) ve besin kayıplarının önüne geçilmektedir. Steaming terimi, ayrıca, sıkıca sarılmış veya kendi nemi ile oluşturulan buharda ürünün pişirildiği durumlar için de kullanılmaktadır. Bu uygulama folyo içindeki pişirme öğelerinde kullanılır ve ürün parşömen kağıdına (veya folyoya) sarılır.

Buharda pişirme işlemi, atmosferik ya da düşük basınçta olabildiği gibi yüksek basınçta da uygulanabilmektedir. Yumurta, kabuklu su ürünleri ve kök sebzeler (havuç, kereviz vb.) gibi yiyecekler için atmosferik ya da düşük basınçta pişirme uygulanırken diğer pek çok yiyecek için yüksek basınçta buharda pişirme işlemi uygulanabilir. Ürünlerin pişirme süresi ürünün türüne bağlı olarak değişebilmektedir.

Steaming yöntemi birçok yiyeceğe uygulanabilmekle birlikte, ürünün hacminin büyük olması pişirme işleminin sağlıklı yapılamamasına neden olabilmektedir. Sebze ve meyvelerin yanı sıra az yağlı etler, körpe kümes hayvanları, yumurta, balık çeşitleri, kabuklu su ürünleri bu yöntemle hazırlanabilmektedir. Suda pişirilebilen tüm ürünler steaming yöntemiyle de pişirilebilir. Diğer yöntemlerle kıyaslandığında, ürünlerin besin değeri kaybının az olması, bu yöntemin diyetlerde tercih edilirliğini arttırmaktadır.

Referanslar

Aktaş, A., Özdemir, B. (2005). Otel İşletmelerinde Mutfak Yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık; Gisslen, W. (2010). Professional Cooking (Altıncı Baskı). İngiltere: John Wiley; Farrimond S. (2017). The Science of Cooking. New York: DK Publishing; Maviş, F. (2008). Endüstriyel Yiyecek Üretimi. Ankara: Detay Yayıncılık; Peckham G. C., Freeland-Graves J. H, Foundation of Food Preparation (Dördüncü baskı). New York: Macmillan Publishing.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Eraslan, N. (2012). Pişirme Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.