Bağlantılı Rezervasyon Ağları

Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Bilgi teknolojileri alanında yaşanan gelişmeler sonucunda günümüzde elektronik ağ hizmetleri (networking) internet, işletme içi internet (intranet) ve işletmeler arası internet (extranet) sayesinde mal ve hizmet sunucularına bütün dünya ile iletişim kurma imkanı verilmektedir. Bilgi teknolojilerinin en önemli etkileri ise, turizm sektöründe dağıtım kanalları üzerinde görülmektedir. Turizm sektörünün dağıtım kanallarındaki bu değişim, 1970’li yıllarda Merkezi Rezervasyon Sistemleri – MRS (Central Reservation Systems – CRS); 1980’li yıllarda MRS’nin gelişmesi ile ortaya çıkan Global Dağıtım Sistemleri (Global Distribution Systems – GDS); 1990’lı yıllarda ise, internet Üzerinden Dağıtım Sistemleri olmak üzere üç ayrı dönem olarak incelenmektedir.

Merkezi rezervasyon sistemlerinin temeli, 1950’li yıllarda American Airlines’ın IBM şirketi ile birlikte gerçekleştirdiği uçak yolcularına ilişkin bilgilerin merkezi bir rezervasyon sistemine aktarıldığı bir proje ile atıldı. Büyük havayolu şirketleri tarafından benzerlerinin önceden test edildiği bilgisayar destekli online otel rezervasyon ağları ise 1960’lı yıllarda başarıyla çalıştırıldı. MRS, turizm işletmelerine ait bilgileri uzak satış ofislerine elektronik olarak aktaran bir dağıtım kanalı olarak açıklanmaktadır. Merkezi rezervasyon sistemlerine dahil olmak isteyen bir otel işletmesinin, sisteme girmek için kullanabileceği dört seçeneği olmaktadır. Bu dört seçeneğin, internet tabanlı rezervasyon sistemleri ve rezervasyon ofisli sistemler olmak üzere iki ana bağlantı şekli bulunmaktadır. Bu işleyiş şekillerinden biri veya ikisi de seçilerek sistemin işleyişine karar verilebilmektedir. İnternet tabanlı rezervasyon sistemlerinde, otel işletmeleri uluslararası rezervasyon sistemine bir network ağı ile bağlanarak, uluslararası pazarlara açılma imkanına sahip olmaktadırlar.

Rezervasyon ofisli sistemlerin işleyişinde ise, büyük otel zincirleri odaların müsait olup olmadığını öğrenebilmek amacıyla telefon iletişim hattı ve yazıcılarla birleştirilmiş merkezi veya bölgesel bilgisayar ağlara sahiptirler. Bu iki ana bağlantı şekline ek olarak pazarda bağımsız merkezi rezervasyon sistemleri de bulunmakta olup bu sistemler ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan biri, Holiday Inn ve Best Western gibi otel zincirlerinin işlettikleri sistemdir. Diğer sistem ise; Utell, Steingenberger, Allstar gibi bağımsız otel temsilcisi şirketlerin işlettiği bağımsız sistemdir. Bu alandaki önemli bir diğer gelişme 1976 yılında MRS’nin, terminaller aracılığı ile seyahat acentalarına yerleştirilerek havayolu rezervasyonlarında kullanılmaya başlanmasıdır. 1980’li yıllarda ise, aynı zamanda otellerin bilgisayarlarında bilgisayarlı rezervasyon sistemleri olarak Otel Otomasyon Yazılımları (Property Management System – PMS) da yer almaya başladı.

Global Dağıtım Sistemlerinin ortaya çıkışı, MRS’nin gelişmesi sonucu 1980’li yılların sonlarına doğru olmuştur. Global dağıtım sistemleri, farklı merkezi rezervasyon sistemlerinin birbirleri ile bütünleşmeleri (havayolu işletmeleri, tur operatörleri, oteller, araba kiralama şirketleri vb.) sonucunda, uluslararası alanda oluşturulan ve çoğunlukla seyahat acentalarının müşterileri için havayolu işletmelerine rezervasyon yaparken kullandıkları sistemlerdir. Global dağıtım sistemlerinde, merkezi rezervasyon sistemlerinde olduğu gibi, tek bir havayolunun hizmetleri sergilenmemektedir. Global dağıtım sistemlerinde aynı anda entegre olmuş birden fazla havayolunun, aynı zamanda konaklama ve oto kiralama gibi diğer turizm ürünleri de bulunmaktadır. Sabre, Worldspan Galileo ve Amadeus pazara hakim olan dört ana global dağıtım sistemidir.

İnternet üzerinden rezervasyon sistemlerinin kullanılması 1990’lı yılların başından itibaren görülmektedir. Bilginin paylaşımı noktasında www (World Wide Web) hızla büyümeye ve otel işletmeleri de interneti özellikle rezervasyon işlemleri için kullanmaya başladı. Bu dönemde web tabanlı olarak (internet üzerinden web sitelerini kullanarak) çevrimiçi seyahat ile ilişkili otel, havayolu, araç kiralama gibi rezervasyonları gerçekleştiren çevrimiçi seyahat acentaları (online travel agencies – OTAs) pazarda önemli bir yer edindi. Bununla birlikte pazarda çevrimiçi rezervasyon sistemleri de olmaya başladı. Özellikle 2000’li yılların başında açılmaya başlanan Booking.com, Tripadvisor, Rocketmiles, Expedia, Lonely Planet, Lastminute.com ve Trip it gibi çevrimiçi rezervasyon sitelerin günümüzde pazardaki paylarını önemli ölçüde arttırdığı söylenebilir. Bu rezervasyon siteleri de uluslararası yazında çevrimiçi seyahat acentaları olarak adlandırılmaktadır.

Referanslar

Buhalis, D. (1998). Strategic Use of Information in the Tourism Industry, Tourism Management, 19 (5): 409-421; Eraslan, N. (2012). Konaklama İşletmelerinde Önbüro İşlemleri ve Yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık; Keskinkılıç, M., Ağca, Y. ve Karaman, E. (2016). İnternet ve Bilgi Sistemleri Kullanımının Turizm Dağıtım Kanallarına Etkisi Üzerine Bir Uygulama, İşletme Araştırmaları Dergisi, 8 (4): 445-472; Kurgun, A., O., Kurgun, H. ve Güripek, E. (2007). Turizm Pazarlamasında Küresel Dağıtım Sisteminin (Global Distribution System-GDS) Stratejik Rolü ve Önemi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1): 262-274; Soyuer, H. ve Odgers, D. (2002). Turizm Endüstrisinde Bilgisayara Dayalı Bilgi Sistemi Uygulamaları. İçinde; Haftasonu Semineri VIII (ss. 171-185). Nevşehir: Erciyes Üniversitesi Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Eraslan, N. (2012). Konaklama İşletmelerinde Önbüro İşlemleri ve Yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık.