Avrupa Yeşil Şehir İndeksi

Şehirlerin çevreye olan etkilerini ölçmek amacıyla Ekonomi Haber Servisi (Economic Intelligence Unit, İngiltere) tarafından, Siemens (Almanya) sponsorluğunda geliştirilen bir değerlendirme sistemidir. Çevresel sürdürülebilirlik açısından şehirler önem kazanmaktadır. 2050 yılına gelindiğinde dünya nüfusunun yüzde 70’inin kentlerde yaşayacağı tahmin edilmektedir. Kentleşme yeşil alan, ekilebilir arazi, içilebilir su gibi konularda çevre yerleşimler üzerinde baskı yaratmaktadır. Diğer açıdan, sürdürülebilir kentleşme, küresel düzeydeki sürdürülebilirlik arayışlarına, yerel düzeyde yanıtlar sunabilir. Bu nedenle kentsel sürdürülebilirliği ölçmek için geliştirilen çeşitli indeksler vardır. Söz konusu ölçümler uluslararası ve ulusal politika oluşturma süreçlerini etkilemesi bakımından önemlidir.

2009 yılında oluşturulan İndeks sonrasında yenilenmedi. İndeks, 30 Avrupa ülkesinden 30 şehrin çevre koruma konusundaki başarımını, sekiz kategori altında ve 30 gösterge ile ölçmekte ve şehirleri kategoriler altında sıralamaktadır. Söz konusu kategoriler; karbon emisyonu, enerji, binalar, ulaştırma, su, su ve toprak kullanımı, hava kalitesi ve çevre yönetimidir. İndekse konu olan şehirler; Kopenhag, Stokholm, Oslo, Viyana, Amsterdam, Zürih, Helsinki, Berlin, Brüksel, Paris, Londra, Madrid, Vilnius, Roma, Riga, Varşova, Budapeşte, Lizbon, Lübliyana, Bratislava, Dublin, Atina, Talin, Prag, İstanbul, Zagrep, Belgrad, Bükreş, Sofya ve Kiev’dir.

İndeks, İskandinav şehirlerinin (Kopenhag, Stokholm ve Oslo) çevresel sürdürülebilirlik açısından başat konumda olduğunu; ekonomik zenginlik ile çevrenin korunması arasında doğrusal bir ilişki olduğunu göstermektedir. Zengin şehirler hem altyapı yatırımlarında öncüdür hem de daha iddialı hedefler ve politikalar benimsemektedir. Şehirlerin çevre koruma konusundaki geçmişleri de gerek altyapı gerekse tutumlar üzerinde belirleyici etkiye sahiptir. İndeks, bireysel kararlar ya da toplu etkinlikler yolu ile kişilerin rolüne de dikkat çekmektedir. İndeks araştırması, vatandaşların yönetime daha çok katıldığı şehirlerde çevresel performansın daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Şehirlerin nüfusu ve büyüklüğü arttıkça, İndeks kategorilerindeki başarıları düşüş göstermektedir. Kamu fonlarının varlığı önemlidir ve Avrupa Birliği mali fonlar aracılığıyla Avrupa kentlerinin sürdürülebilirliğine katkı vermekte; desteklenen sivil girişimler aracılığıyla bu konuda bir ortak kültür oluşmasını teşvik etmektedir. İndeks, göstergeleri uzun ve kısa vadeli olarak ayırmaması; göstergelerin farklı şehir tiplerine göre özelleştirilmemesi, kategoriler arasında kapsam bakımından geçirgenliğin olması ve sınırların net çizilememesi açısından eleştirilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Beatley, T. (2012). Introduction: Why Study European Cities? Green Cities of Europe: Global Lessons on Green Urbanism. Washington: Island Press; Meijeringa, J. V., Kern, K. ve Tobi, H. (2014). Identifying The Methodological Characteristics of European Green City Rankings, Ecological Indicators, 43: 132-142; Venkatesh, G. (2014) A Critique of The European Green City, Journal of Environmental Planning and Management, 57 (3): 317-328.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Economist Intelligence Unit. (2009). European Green City Index – Assessing The Environmental Impact of Europe’s Greatest Cities. Münih, Almanya: Siemens AG.