Diyarbakır Merkez Sur ilçesinde, Sahabe kabirlerinin kuzeybatısında, Diyarbakır İçkale Müze Kompleksi alanında, Diyarbekir’in kalbi ve yönetim merkezi konumunda olan Amida Höyük’te yapılmaktadır. Kazının yapıldığı alan UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndedir. Artuklu Sarayı kazısı ilk kez 1961-62 yıllarında Prof. Dr. Oktay Aslanapa başkanlığında yapılmıştır. Daha sonra ara verilen Artuklu Sarayı Kazısına 56 yıl aradan sonra 2018 yılında Diyarbakır Müze Müdürlüğü'nün Başkanlığında Dicle Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. İrfan Yıldız’ın bilimsel danışmanlığında tekrar başlanmıştır. Prof. Dr. İrfan Yıldız başkanlığında sürdürülen İçkale Artuklu Sarayı kazısı 2019 yılında Cumhurbaşkanlığı kararıyla yürütülen kazılar statüsüne alınmıştır. 1961-62 yıllarında yapılan kazılarda sarayın divanhanesi ile hamamı ortaya çıkarıldı. 2018-2019 yıllarında yapılan kazı çalışmalarında sarayın, divanhanesi, kabul salonu, odalar, kaçış tüneli ve tünelin içindeki su kaynağı ortaya çıkarılmıştır. 2018-2019 yıllarında yapılan kazı çalışmalarında Diyarbakır merkezde (Amida Höyük’te) yerleşimin bugüne kadar bilinenin aksine 3000 yıl daha önce MÖ 6000 yıllarında başladığı ve 8000 yıl öncesinden günümüze kadar kesintisiz olarak devam ettiği tespit edilmiştir. Yapılacak kazı çalışmaları neticesinde Amida Höyük’teki ilk yerleşim izlerinin günümüzden 12 bin – 13 bin yıl önceye kadar gideceği tahmin edilmektedir. Çalışmalarda ayrıca İslam ordularının şehri fethettiğinde şehrin yöneticisi olan Meryem-i Dara’nın kaçtığı söylenen tünel tespit edilerek efsanelerdeki bilgilerin gerçekliği kanıtlanmıştır. Çalışmalar esnasında tarihi kaynaklarda sık sık adı geçen meşhur İçkale Su Kaynağı’nın bir kısmının günümüzde höyüğün içinde olduğu ve binlerce yıldır kesintisiz olarak akmaya devam ettiği kanıtlanmıştır. Kazı çalışmalarında ünlü İslam Alimi İsmail Ebu’l İz bin Rezzaz El Cezeri’nin yaptığı otomatlarla Artuklu Sarayı’na çıkarttığı suyun dağıtım sistemi ortaya çıkarılmıştır. Diyarbakır İçkale Artuklu Sarayı Kazısı, Diyarbakır merkezde ilk yerleşimin başlangıç tarihini değiştirmesi, İslam dünyasının meşhur âlimi ve mühendisi El Cezeri’nin dünyada ilk robotları yaptığı, sibernetik ve otomasyon sisteminin temellerini attığı ve krank milini geliştirdiği mekanın ortaya çıkarılması ve Diyarbakır ile ilgili tarihi kaynaklarda geçen bilgileri somut kanıtlarla ortaya koyması açısından önemlidir. Kazı alanı aynı zamanda UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde bulunması açısından da önem arz etmektedir.