Ali Dağı Yeraltı Şehri
Doğal ve Kültürel Miras Yeraltı Kenti
-
2019
Talas’ın Ali Dağı’na doğru uzanan yamacında bulunan yeraltı şehri, 2005 yılında Talas Belediyesi tarafından başlatılan temizlik, aydınlatma, rölöve ve peyzaj çalışmalarının tamamlanması sonucunda 2010 yılında turizme açıldı. Resmi açılışı ise 2011 yılının Haziran ayı içerisinde yapıldı. Koruma Amaçlı İmar Planı’nda Birinci Derece Arkeolojik Sit alanında yer almaktadır.
Uzun dönemler boyunca sürekli olarak kullanılmaları, yeni yapılar ekleyip bazı eski yapıların kullanılma amaçlarının değiştirilmesi, yeraltı şehirlerinin inşa tarihlerinin tespitini zorlaştırmaktadır. Buna rağmen Kayseri ve civarındaki yeraltı şehirlerinin genel olarak MS V. ve MS XII. yüzyıllar arasında inşa edildiği ve kullanıldığı düşünülmektedir.
Yapılan ölçümler sonunda 528 metre uzunluğunda olduğu tespit edilen bu yapı, yeraltı şehri olarak adlandırılmasına rağmen, bilinen ve haritalanan tüm diğer yeraltı şehirleri kıyasla tam bir Yeraltı Şehri niteliği taşımamaktadır.
Çıkış galerisinin ağzında bulunan taş kapıdan arkaya doğru uzanan büyük bir salon var. Salonun ardından uzunluğu 180 metreyi bulan bir tünelle ulaşılan 60 metre uzunluğunda bir sarnıç bulunmaktadır. Sarnıcın inşasında bu kadar uzun bir tünelin neden kazıldığı bilinmemekle birlikte, tünelin orta kısmında bir başka tünel kazısına daha başlandığı ancak daha kazılmadan terk edildiği görülmektedir. Şu anda çıkış olarak kullanılan noktanın kuzeyinde bulunan odalar başlangıçta depo, mutfak ve kilise olarak inşa edilmesine karşın ilerleyen yüzyıllarda dışarıya açılan pencerelerin eklenmesi ile güvercinlik haline getirilmiştir. Ali Dağı yeraltı şehrinde, bir saldırı anında sığınak olarak kullanılabilecek herhangi bir bölüm bulunmamaktadır. Girişin doğusuna doğru uzanan ve henüz ziyarete açılmayan kısımlarda da tıkalı bir galeriye rastlanmamıştır. Bu bölgede bulunan tüm tünellerin kazısı yarım bırakılmıştır. Bu duruma tehdidin ortadan kalkmasının neden olduğu düşünülmektedir.
Talas Belediyesi tarafından işletilen yeraltı şehri, Kayseri şehir merkezine yakın olmasından dolayı çok sayıda ziyaretçi ağırlamaktadır.
Referanslar
Doğanay, O. ve Eraslan, H. (2017). Talas – Kayseri Sit Alanları ve Arkeolojik Sit Potansiyellerine Yönelik Tespitler ve Öneriler, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42(1), 7-23; Kayseri Büyükşehir Belediyesi. (2017). Kayseri Yeraltı Yapıları Envanteri Birinci Ara Rapor. Kayseri: Orka Matbaacılık; Tok, E. (2014). Kayseri: Yeraltında Keşif, Atlas Dergisi, 259; Yamaç, A., Tok, E. ve Filikci, B. (2015). Underground Cities of Kayseri (Turkey). İçinde; M. Parise, C. Galeazzi, R. Bixio ve C. Germani (Editörler), HYPOGEA 2015 - Proceedings of International Congress of Speleology in Artificial Cavities. Roma: AGE Arti Grafiche Editoriali Srl.