Yanni Birahanesi (Brasserie Viennoise)
Gastronomi Yeme-İçme İşletmesi Meyhane
(Beyoğlu, İstanbul, 1878 – 1930)
-
2019
İstanbul’da birahanelerin açılması iki unsur ile ilişkilendirilmektedir. İlk unsur; XIX. yüzyılın son döneminde Tanzimat Fermanı’nın etkisi ile Avrupa yaşam stili doğrultusunda Beyoğlu ve çevresinde, özellikle Grand Rue de Péra’da (İstiklal Caddesi), Batı tarzında çeşitli yeni mekânların ve ortamların açılmasının başlamasıydı. İkinci unsur; Kırım Savaşı (1853-1856) sırasında İstanbul’a gelen İngiliz, Fransız ve İtalyan askerlerin bira taleplerini karşılama gereksinimiydi. İlk birahanelerde sunulan bira ithal edilmekteydi. Başlangıçta İngiliz Ale tipi biralar, ardından büyük fıçılarda Viyana ve Alman (Münih) biraları ithal edildi. Bu yeni süreçte 1878 yılında Janni Cacavopoulos tarafından açılan Yanni Birahanesi, dönemin en meşhur birahanelerinden biri oldu. O dönemin gezi rehberlerinde de övülen ve Brasserie Viennoise, Viyana tipi birahane olarak tanımlanan Yanni Birahanesi, Lager Bira Salonu olarak tanıtılmaktaydı. Yanni Birahanesi’nde Löwenbrau, Spatenbrau, Dreher, Nektar ve Yagodina biraları sunulurdu. Yanni Birahanesi, Avusturyalıların, Macarlıların ve Türkiye hizmetindeki Alman subayların tercih ettiği bir birahaneydi. 1878 yılında Timon Sokağında (Gönül Sokak) hizmet vermeye başlayan Yanni Birahanesi, 1890 yılında Beyoğlu Cadde-i Kebir’de (İstiklal Caddesi-Osmanlıca) bulunan Kanavaloff Apartmanı’nın altındaki bahçeli yerine taşındı. İçi bir ev gibi dekore edilen birahanenin aynı zamanda birinci katında küçük bir kumarhanesi de vardı. Bu dönemde birahaneler sadece bira servisi yapan işletmeler değil aynı zamanda birer lokantaydı. İşletmenin bir bölümünde bira içilir, diğer bölümünde de lokantası bulunurdu. Yanni Birahanesi de aynı şekilde bira servisi dışında müşterilerine lokanta hizmeti de sunmaktaydı. En popüler yemekleri; şatobriyanın, parmesan ve gravyer peyniriyle hazırlanan sütlü makarnaydı. Kış mevsiminde İstanbul Boğazı’nın istiridyesi biranın yanında servis edilirdi. Yanni Birahanesi bir süre sonra kendisi de bir birahane işletmecisi olan Taxiarchis Ivrakis tarafından devralındı ve Cumhuriyetin ilk yıllarına, yaklaşık 1930 yılına kadar, adı değiştirilmeden birahane olarak işletildi.
Referanslar
Arpacık, E. (2009). Köpüklü Nektar Bira, Paylaşım – Kartonsan Yaşam Kültür Dergisi, 2009(3): 8-13; Behar, R. (2011). 1892 Yılında Basılmış Çok Nâdir Bir Turist Rehberine Göre İstanbul’da Turistik Yaşam, İstanbul Seyahat Araştırmaları Platformu-Aylık Elektronik Bülteni, 1: 22-28; Coufopoulos, D. (1910). A Guide to Constantinople. Londra: Adam and Charles Black; Freely, B. ve Freely, J. (2014). Galata, Pera, Beyoğlu: Bir Biyografi. (Çeviren: Y. Türedi). İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık; Özdemir, N. (2007). Osmanlı Tüketim Kültürü, Eğlence ve Yazılı Medya İlişkisi, Milli Folklor, 19(73): 12-22; Samsinger, E. (1900). A Look at Travel Guide of the Austrian Lloyd–Oriental Voyages Around 1900, http://www.levantineheritage.com/pdf/austrians-english-abstract.pdf, (Erişim tarihi: 13.07.2019); T, T. Arşiv. (1950). Dosya No: 112 – Meyhaneler İstanbul, İstanbul: İstanbul Kalkınma Ajansı; Toksoy, A. C. ve Koytak, A. S. (2017). 19. Yüzyılda Batılılaşma’nın İstanbul’daki Makam Müziği Mekanlarına Etkisi, http://porteakademik.itu.edu.tr/docs/librariesprovider181/Yay%C4%B1n-Ar%C5%9Fivi/16.-say%C4%B1/porte-akademik-16-1.pdf, (Erişim tarihi: 15.07.2019); Ulunay C. (1967). Takvimden Bir Yaprak, Milliyet, s.2