Vahşi Yaşam (Yaban Hayatı) Turizmi

Kavram Turizm Çeşitleri Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Teknik olarak vahşi yaşam (diğer adıyla yaban hayatı), hem florayı (belirli bir bölgede yaşayan tüm bitkiler) hem de faunayı (belirli bir bölgede yaşayan tüm hayvanlar) içermekle birlikte genel kullanım açısından hayvanlar âleminin evcilleştirilmemiş ve doğada serbest beslenen üyelerini tanımlamada kullanılan bir terimdir. Vahşi yaşam turizmi (diğer adıyla yaban hayatı turizmi) ise doğa turizmi, ekoturizm ve macera turizminin bir alt dalı olarak konumlandırılmaktadır. Vahşi yaşam turizmi yapılan faaliyetin içeriğine göre tüketici ve tüketici olmayan şeklinde iki gruba ayrılmaktadır. Tüketici olmayan vahşi yaşam turizmi deneyim odaklı iken tüketici olan ise somut ürünler elde etme odaklıdır. Tüketici olmayan vahşi yaşam turizminde insanın yaban hayatıyla olan etkileşiminde daha pasif bir konumu vardır ve vahşi yaşamın gözlemlenmesi, beslenmesi veya dokunulması, doğa yürüyüşü, tüplü dalış, fotoğrafçılık gibi deneyime odaklı aktiviteleri içermektedir. Tüketici olan vahşi yaşam turizminde ise insanın daha aktif bir konumu vardır ve bilinçli olarak yakalama, öldürme gibi avcılık aktivitelerini kapsamaktadır. Dünya genelinde geniş bir ürün yelpazesine sahip olan vahşi yaşam turizmi faaliyetleri arasında kelebek gözlemciliği ve fotoğrafçılığı, kırmızı yengeç göçünün izlenmesi, sualtı dalış ve görüntüleme, kaplumbağa yumurtlama işleminin izlenmesi, kuş gözlemciliği, gorillerin habitatında gözlemlenmesi için dağ yürüyüşü ve kamp yapılması, çengel boynuzlu dağ keçisi gözlemciliği ve kızıl geyik avı öne çıkmaktadır.

Vahşi yaşam turizmi, XX. yüzyılda gelişmiş bir fenomendir. İnsanın vahşi yaşama olan tutkusu ve merakı bu turizme olan talebin büyüyerek devam etmesine yol açtı. Vahşi yaşam turizminin küresel pazar boyutunun yıllık yaklaşık 12 milyon seyahat ve yüzde 10 oranında büyüme eğilimi gösterdiği tahmin edilmektedir. Kosta Rika, Tanzanya, Belize ve Kenya doğal güzellikleriyle birlikte özellikle vahşi yaşam turizminde öncü sayılan ülkeler arasında sayılmaktadır. Ayrıca, vahşi yaşam turizmi faaliyetlerinin büyük bir kısmı korunan alanlarda veya diğer kamu alanlarında yapılmaktadır. Vahşi yaşam turizmi, yerel halk için iş yaratmak, doğa korumada olumlu davranış geliştirilmesini teşvik etmek gibi sosyoekonomik ve çevresel faydalara katkıda bulanabilme kapasitesi nedeniyle sürdürülebilirlik kapsamında değerlendirilmektedir. Bununla birlikte diğer bir görüşe göre; sürdürülebilirliğin insan odaklı olması ve vahşi yaşam turizminin doğayı deneyimlemek için araçsal bir yol olarak görülmesi eleştirilmektedir. Bu kapsamda, ekolojik sürdürülebilirlik temelinde planlanmayan vahşi yaşam turizmi faaliyetleri doğal yaşam için bir tehdit olarak görülmektedir. Yapılan araştırmalara göre insan-yaban hayatı etkileşimine bağlı olarak birçok türde stres ve saldırganlıkta artış gözlenmektedir ki bu durum doğal yaşamı olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

Referanslar

Castley, J. G. (2016). Wildlife Tourism. İçinde; J. Jafari ve H. Xiao (Editörler), Encyclopedia of Tourism (ss. 1020-1021). Springer International Publishing; Higginbottom, K. (Editör) (2004). Wildlife Tourism: Impacts, Management and Planning. Altona: Common Ground Publishing; Köroğlu, Ö., Köroğlu, A. ve Alper B. (2012). Doğaya Dayalı Gerçekleştirilen Turizm Faaliyetleri İçerisinde Turist Rehberlerinin Rolleri Üzerine Bir İnceleme, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(22): 131-139; Newsome, D., Dowling, R. K. ve Moore, A. S. (2005). Aspect of Tourism Wildlife Tourism. Büyük Britanya: Cromwell Press; World Tourism Organization (UNWTO). (2015). Towards Measuring the Economic Value of Wildlife Watching Tourism in Africa- Briefing Paper. Madrid.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Newsome, D., Dowling, R. K. ve Moore, A. S. (2005). Aspect of Tourism Wildlife Tourism. Büyük Britanya: Cromwell Press.