Ümran Baradan Oyun ve Oyuncak Müzesi, İzmir Konak Belediyesi tarafından kurulmuş olup Kültür Bakanlığı’na bağlı özel müze olarak faaliyet göstermektedir.

Müze, ilk olarak 2004 yılında sanatçı Ümran Baradan tarafından Çocuk Müzesi ismi ile kuruldu. 2009 yılında Ümran Baradan’ın müze binasını ve eserlerini İzmir Konak Belediyesi’ne bağışlamasının ardından; binanın restorasyonu yapılmış ve şair, yazar Sunay Akın’ın danışmanlığında, sanat tarihçisi Dilek Maktal Canko’nun koordinatörlüğünde müze yenileme çalışmaları başladı. Müze, 17 .01. 2010 tarihinde Ümran Baradan Oyun ve Oyuncak Müzesi ismi ile yeniden halka açıldı.

Konak Belediyesi Ümran Baradan Oyun ve Oyuncak Müzesi, oyun ve oyuncaklar ile çocukların müze ve tarih bilincini eğlenceli bir şekilde geliştirmeyi amaçlamaktadır. Müze, XIX. ve XX. yüzyıllarda farklı malzemeler (plastik, tahta, teneke ve kâğıt) kullanılarak üretilen dünya tarihinin en önemli oyuncaklarını koleksiyonunda bulundurmaktadır. Sinema endüstrisinin fikir babası olan laterna megica isimli oyuncak, ilk oyuncak çamaşır makinesi örneği, II. Dünya Savaşı öncesi Almanya’da üretilmiş oyuncak askerler, masal kahramanlarının (çizmeli kedi, pinokyo, kırmızı başlıklı kız, pamuk prenses ve yedi cüceler) oyuncakları, sinema tarihinde büyük izler bırakan Charlie Chaplin, Lorel Hardi, Pembe Panter, Micky Mouse oyuncakları, ilk küp puzzle oyuncaklar, XIX. yüzyıl sonlarında Almanya’nın ilk oyuncak fabrikasını kurmasıyla başlayan oyuncak endüstrisinde öne çıkan markalardan Time dergisine kapak olmuş tek oyuncakçı olan Marks’ın oyuncaklarından örnekler ve oyuncak sanayisinde efsane olmuş Lechman ve Schuco gibi fabrikaların ürettiği ilk oyuncaklar müze koleksiyonunun nadide parçalarıdır.

Müze koleksiyonunda oyuncak eserlerin yanında Ümran Baradan’ın çeşitli ülkelerde düzenlediği yarışmalarda derece kazanan yetenekli çocukların yaptığı eserler ile geleneksel gölge oyunu Karagöz ve Hacivat’ın tasvirleri ve yapım aşamaları ile yapımında ve gösteriminde kullanılan araçlar da sergilenmektedir. Bununla birlikte, müze içinde İzmirli ressamlar tarafından yapılan resimler ile geleneksel oyunların tanıtıldığı bir bölüm de bulunmaktadır.

Müze kurulduğu günden itibaren sahip olduğu koleksiyonu sergilemenin yanında çocuklar ve çocukluğunu yitirmemiş yetişkinler için etkinlikler düzenlemiştir. Masal Saati etkinliğinde masallar anlatılmış, Karagöz Hacivat gölge oyunu ve kukla gösterileri düzenlenmiş, çocukların yaratıcılıklarını ve el becerilerini geliştirmek amacıyla atölyeler kurulmuştur.

Ümran Baradan Oyun ve Oyuncak Müzesi, Arkeolog Musa Baran tarafından İzmir Bademler Köyü’nde kurulan Çocuk Oyuncakları Müzesi, Prof. Dr. Bekir Onur tarafından kurulan Ankara Üniversitesi Oyuncak Müzesi ile Sunay Akın tarafından halka açılan İstanbul Oyuncak Müzesi’nin ardından kapılarını halka açan Türkiye’nin dördüncü oyuncak müzesidir.