Türk Halk Oyunları
Kavram Sosyoloji Rekreasyon
-
2021
Halk dansları bir ülkenin kültürünü, yapısını, gelenek ve göreneklerini tanıtmada hem sanat hem de spor etkinlikleri kapsamında önemli bir yere sahiptir. Türk Halk Oyunları, Anadolu topraklarında geleneksel anlatının bir yolu olarak uzun yıllardır süregelmiştir. Ayrıca Türk halk dansları çeşitlilik yönünden zenginliklerle bezenmiştir. Dünyada ve Türkiye’de birçok ülke bu anlamda danslarına ileri sanat boyutları kazandırmak amacıyla farklı kuruluşlar çatısı altında toplanmışlardır. Türkiye’de de 17. 03. 1975 tarihinde Turizm ve Tanıtma Bakanlığı'nın önderliğinde kurulan Halk Dansları Sanat Kurulu geleneksel kültür ve sanatımızı tanıtma yolunda faaliyetlerine başladı. Topluluk, ulusal faaliyetlerinin yanında 55 farklı ülkede 1500 civarında etkinlik düzenledi. İlk icraatlarını 7-13 Mayıs 1976 tarihinde gerçekleştiren topluluk, 25 yıldan beri Devlet Halk Dansları Topluluğu'nun adıyla, yöresel ve çağdaş esintileri bir araya getirerek gerek müzikler gerek kostümler gerekse de figürler vasıtasıyla ülke tanıtımını ve bu yolla da turizm etkileşimlerini arttırmaya yönelik çalışmalarına devam etmektedir.
Türkiye’de benzer amaçlarla yola çıkan bir diğer yapılanma ise Halk Oyunları Federasyonu’dur (THOF). Federasyon, örf ve adetlerine bağlı, sağlıklı, ilerlemeci bir nesil yetiştirmek, aynı zamanda halk oyunlarının tanıtımını yaparak, uluslararası platformlarda en üst düzey temsili sağlamak amaçlarıyla spor disiplini çerçevesinde, sanat ve kültür öğelerini bir araya getirmek üzere 2001 yılında kuruldu. Federasyon, Minikler, Yıldızlar, Gençler ve Büyükler olarak sıralanan dört farklı yaş grubunda yarışmalar düzenlemektedir. Federasyon bünyesindeki lisanslı sporcu sayısı 145.325 iken, yapılan Türkiye Şampiyonalarına yaklaşık 650 kulüp ile 40 bin sporcu katılmaktadır.
Ülkelerin dış platformlardaki tanıtımında birçok öğe öne plana çıkmaktayken halk oyunları da onlardan bir tanesidir. Bu anlamda hem kültürel tanıtım hem de turistik tanıtım değerlerini bünyesinde barındıran halk oyunları festivalleri de turizm potansiyelinin artması ve ekonomik faaliyetlerin canlanması adına önemli bir yer tutmaktadır. Günümüzde Türkiye’nin tanıtım çabaları içerisinde çeşitli reklam kampanyaları, medya ve basın organları aracılığıyla yapılan içerikler yüksek bütçelere sebebiyet verirken, Halk Oyunları festivalleri çok daha az bir bütçeyle, kısa zamanda ve geniş kitlelere ulaşarak Türk kültürü hakkında merak uyandırmaktadır.
Bu noktada Türkiye’ye gelen turistlerin birçoğunun kültürel değerleri görmek ve öğrenmek için geldikleri gözlemlenmiştir. Türk folklorun tanıtımının yapılabileceği geziler, sanatsal-bilimsel toplantılar, spor amaçlı seyahatler ve turistlik tesisler, turizm açısından doğru olarak değerlendirilmelidir. Turizm ile halk oyunlarının ilişkisine bakıldığında, yurtdışında düzenlenen festivaller ile yurtiçinde turistlere sunulan gösteriler iki önemli unsurdur. Bu bağlamda halk oyunları gelenekleri, uzman ekipler tarafından, özünden kopmadan, doğru yöreye ait, doğru adımlamalar, uygun çalgılar, uzman dansçılar, özenli ve oynanan yöreye uygun kostümler eşliğinde sunulmalıdır. Turistlere sunulan Türk Geceleri konseptlerinde görülen özensiz temsillerden uzak durulmalıdır.
Türkiye'nin tanıtımına ve turizmine katkı sağlayan bir diğer önemli topluluk ise Anadolu Ateşi'dir. Topluluk neredeyse her yörenin 3.000 halk dansları figürlerine ve müziklerine yer veren, Anadolu’nun kültürünü tüm dünyaya tanıtmayı amaçlayan bir yapıdadır. Anadolu Ateşi 03. 05. 2001 tarihinde kurularak, yurtiçi gösterilerini yapmalarının ardından 2002 yılında dünya turnelerine çıkarak, birçok ülkeye birden fazla kez gitmekle birlikte 97 ülkede 4.000 gösteri düzenleyip, 40 milyonu aşan seyirci tarafından izlendi. Türkiye’nin Eurovison-2004, Universiade-2005, Formula-2005 gibi mega ölçekli organizasyonlarında ülke tanıtımına katkı sağladı. Ekip, 2001, 2002, 2004 yıllarında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Ülke Tanıtımına Katkı ve Teşekkür Ödülü alarak başarısını belgeledi. Topluluğun, bir diğer önemli katkısı ise Türkiye’de turist sayısıyla dikkat çeken Antalya’da açmış olduğu, dünyanın en büyük sahnesiyle, 5.000 kişilik izleyici kapasitesine sahip Aspendos Arena gösteri merkezidir. Sahne Antalyalıların, Türkiye’nin dört bir yanından gelen misafirlerin ve turistlerin yoğun ilgisini çeken tesislerden biridir. Gösteri merkezi aynı zamanda dünyanın her bölgesinden ünlü sanatçıları da bünyesinde ağırlamaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı her yıl düzenli olarak Aspendos Opera ve Bale Festivali'ni Aspendos Arena sahnesinde gerçekleştirmeyi planlamaktadır.
Halk Oyunlarımız ulaşılan 4.000’in üzerinde oyun ile dünyanın en çeşitli ve en zengin oyun kültürüne sahip ülkeler arasında yer almamıza fırsat vermektedir. Türkiye’de bu amaçla kurulmuş gerek sanat birlikleri gerek federasyonlar gerekse de özgün projeler Türkiye’nin uluslararası platformlardaki tanıtımına, ülke içerisinde gelenek ve göreneklerin aktarılmasına ve kültür miraslarının korunmasına öncülük eden kuruluşlar içerisindedir. Yapılan organizasyonlar, Türk gençlerinin yurtdışına gitmesi, farklı kültürle temas içinde olması, yabancılar gözünde Türk kültürüne merak uyandırması ve bu yolla Türkiye’ye turist çekmesi açısından oldukça önemlidir. Başarılı bir organizasyon büyük sahnelerde, geniş kitlelere hitap edebilmekte, bu duruma paralel olarak da turizm ekonomisine katkı sağlamaktadır.
Referanslar
Anadolu Ateşi, http://www.anadoluatesi.com/hakkinda_3_17, (Erişim tarihi: 25. 04. 2021); Artun, E. Türk Folklorunun Turizm Açısından Değerlendirilmesi, http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/7.php, (Erişim tarihi: 25. 04. 2021); Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü, https://guzelsanatlar.ktb.gov.tr/TR-2311/tarihce.html, (Erişim tarihi: 25. 04. 2021); THOF, https://www.thof.gov.tr/bloglar/tarihce, (Erişim tarihi: 25. 04. 2021): Uzunkaya, E. (2009). Türkiye’nin Uluslararası Platformlardaki Tanıtım Faaliyetleri İçinde Halk Oyunları Festivallerinin Rolü, Akademik Bakış, 16: 4-8.