Turizm Piyasası

Kavram Ekonomi

Tarihsel süreç içerisinde turizm pazarının niteliğinde değişimler olmuştur. Turizmin ortaya çıktığı ilk dönemlerde üst sınıfın taleplerinin turizm pazarına yön vermesi ve üst sınıfın bireysel tercihlerine yönelik turizm arzının varlığı söz konusuyken Sanayi Devrimi sonrası kitleler ve tüm sınıflardan insanlar turizm pazarına yön vermeye başladı. Turizm pazarına yön veren bu talep ile turizm pazarına arz kaynağı olanların bir araya geldiği ortamlar turizm piyasası olarak nitelendirilmektedir. Turizm piyasası satın alma gücüne ve zamana sahip olup da satın alma isteğiyle seyahate çıkan ziyaretçiler ile bu ziyaretçilere mal ve hizmet sunmaya hazır olanların belirli bir zaman ve belirli bir yerde bir araya gelmelerini sağlayan örgütlenmeyi ifade etmektedir.

Her çeşit turizm ürününün alınıp satıldığı, turizm mal ve hizmetlerini arz edenlerle talep edenlerin bir araya geldiği yeri niteleyen turizm piyasasının temelde üç unsuru bulunmaktadır. Bunlar; arz, talep ve fiyattır. Turistler piyasanın talep bölümünü oluşturmaktadır. Ulaştırma, konaklama, yeme içme, dinlenme-eğlenme gibi turistik hizmetleri üreten işletmeler ile seyahat işletmeleri ise piyasanın arz yönünü oluşturmaktadır. Piyasa kavramı iktisat ve genel ekonomi kavramlarında arz, talep ve fiyat içermektedir. Ancak turizmin kendine özel yapısı nedeniyle piyasa kavramı turizm piyasası kapsamında arz, talep ve fiyat dışında başka özellikleri de kapsamaktadır. İlk olarak turizm piyasasında alıcı ve satıcı mutlaka bir araya gelmek zorundadır. Piyasalar üreticiler ile tüketicilerin çok değişik amaçlarla bir araya geldikleri yerlerdir. Burada yer ile nitelendirilen fiziksel bir yer olmak zorunda değildir. Özellikle günümüzde teknolojinin gelişmesi ile alıcı ve satıcılar internet, telefon gibi teknolojik araçlar ile iletişim sağlayarak bir araya gelebilmektedir. Buna karşın turizmin temel özelliklerinden biri, ürünün üretildiği yerde tüketilmesidir. Turistin turistik bir ürünü tüketebilmesi için üretildiği yere seyahat etmesi ve turistik ürünü orada tüketmesi gerekmektedir. Bundan dolayı genel piyasa kavramının aksine turizm piyasasında alıcı ve satıcının bir araya gelmesi gerekmektedir. Genel piyasa özelliklerine göre turizm piyasalarının bir diğer farklı özelliği ise değişimin daha yavaş olmasıdır. Turizm piyasası yerli ve yabancı tüm turistlere seyahat ve tatil sürecince hizmet veren yüzlerce yan kuruluşun (havayolu şirketleri, acentalar, restoranlar vb.) bulunmasından dolayı çok bileşenli bir yapıya sahiptir. Bu kapsamda ele alındığında diğer piyasalardaki iş kolları hızlı değişime uğrayabilirken turizm piyasası coğrafi boyutu da hesaba katıldığında diğer piyasalara göre daha yavaş değişime uğramaktadır. Son olarak ise, bir turizm piyasasının içerisinde bulunan bir bölgeden diğerine turist hareketliliği bulunmaktadır. Bunun nedeni ise bir ülkenin değişik doğal, tarihi ve kültürel yapıları barındıran farklı bölgelere sahip olmasıdır. Turizm piyasasında bulunan farklı coğrafi bölgeler, piyasanın tüketici hareketliliğini sınırlandırmamaktadır aksine çekiciliğinin artmasına yol açmaktadır.

Turizm sektörü yapısal olarak hizmet veren işletmelerin çeşitliliği ve fazlalığı göz önüne alındığında rekabet ağırlıklı bir piyasa yapısına sahiptir. Turizm piyasasında denge, toplam turistik mal ve hizmet arzı ile iç ve dış turizm talebinin karşılıklı etkileri sonucu ortaya çıkmaktadır. Turizm piyasasında dengeyi etkileyen faktörler ise; turizmde uygulanan vergiler, fiyat kontrolleri, kar marjları, ücretler, arz ve talep dengesizliği, istihdam ve girdi maliyetindeki değişimler vb.dir.

Referanslar

Bahar, 0. ve Kozak, M. (2018). Turizm Ekonomisi. Ankara: Detay Yayıncılık; İçöz, O. (2005). Turizm Ekonomisi. Ankara: Turhan Kitabevi.