Türkiye’de bulunan otel işletmeleri, turizm işletme belgeli ve belediye belgeli tesisler olarak iki farklı grupta değerlendirilmektedir. Turizm işletme belgesine sahip oteller, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın denetimi kapsamında işletmecilik faaliyetlerini devam ettirirken, belediye belgesine sahip tesislerin denetimi ilgili belediyeler tarafından yapılmaktadır.

Otel işletmelerinin; büyüklüklerine (küçük, orta, büyük), faaliyet sürelerine (devamlı, mevsimlik), sahiplik ilkesi açısından durumlarına (özel, karma, kamu), karşıladıkları konaklama ihtiyacının türüne (şehir, kıyı, dağ, kaplıca), ulaştırma araçları ile olan bağlantılarına (havaalanı, istasyon, liman) ve hukuki statülerine (turizm işletme belgeli, belediye belgeli) göre sınıflandırılması ile ilgili yapılan ilk çalışmalar 1953 yılına dayanmaktadır. Bu kapsamda, 1953 yılında ortaya konulan 6068 sayılı Turizm Endüstrisi Teşvik Kanunu ile bağlantılıdır. Turizm ve Tanıtma Bakanlığı’na bağlı çalışan Turizm Danışma Kurulu’nun hazırlamış olduğu ve 15.02.1965 tarihinde de yürürlüğe konulan Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği'nin birinci maddesi uyarınca otel işletmeleri sınıflandırıldı. 1965 yılından sonra turizm sektöründe ortaya çıkan yenilikler ve gelişmeler, yönetmeliğin geliştirilmesi ihtiyacını ortaya koydu. Turizm ve Tanıtma Bakanlığınca yapılan çalışmalar sonucunda, 19.06.1979 tarih ve 7/17868 sayılı kararname ile birlikte Turizm Müesseseleri ve Nitelikleri Yönetmeliği hayata geçirildi. İktisadi alanda yaşanan gelişmeler ile birlikte, Türkiye’deki turizm sektörünün yeniden düzenlenmesi, geliştirilmesi, daha hareketli bir yapıya ulaştırılması için birtakım tedbirler alındı ve bu tedbirler çerçevesinde 6086 sayılı Turizm Endüstrisi Teşvik Kanunu yürürlükten kaldırıldı. Turizm alanında belirlenen hedeflere ulaşılabilmesi maksadıyla, Türkiye’deki turizm sektörünün gelişiminde bir çıkış noktası olarak kabul edilen 12.03.1982 tarih ve 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu hayata geçirildi.

Türkiye’de, turizm yatırım ve işletme belgelerinin tahsisine yönelik hususları ve otel işletmelerinin sınıflandırılmasını düzenlemek amacıyla, 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu kapsamında, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca oluşturulan Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği yeniden düzenlendi. 06.07.2000 yılında Turizm Bakanlığı, İşletmeler Genel Müdürlüğü Turizm Yatırım ve İşletmeleri, Nitelikleri Yönetmeliği'ni tekrardan revize etti. Bu revizyon ile birlikte, işletmelerin karşılaması gereken nitelikler, küçük kitaplar halinde basılarak dağıtıldı.

Turizm işletme belgesi bulunan konaklama işletmelerinin sınıflandırma faaliyetleri, Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği'nin 10. maddesi uyarınca ifade edilen sınıflandırma heyeti tarafından yapılmaktadır. Hukuki bakımdan yapılan sınıflandırma işlemi dünya genelinde, işletmelerde, standart normların uygulanmasına imkân sağlamaktadır. Genel olarak otel binasının özelliği, sağladığı hizmet standardı, araç ve gereçleri, dekoru, kapasitesi gibi birtakım temel nitelikler, işletme belgesi tahsis edilirken değerlendirilmektedir. Türkiye’deki oteller Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği'nin 68. maddesi uyarınca, beş sınıfa ayrılarak dünya genelinde standart hâle getirildi. Türkiye’de bulunan turizm işletme belgesine sahip otel işletmeleri, bir yıldızlı (en az 10 odalı), iki yıldızlı (en az 20 odalı), üç yıldızlı (en az 50 odalı), dört yıldızlı (en az 100 odalı) ve beş yıldızlı (lüks) (en az 200 odalı) otellerden oluşmaktadır. Yıldızlama sistemi, otel işletmelerinin, Bakanlık tarafından belirlenen nitelikler kapsamında hizmet ettiği alanlara vereceği puanlar toplamına göre değerlendirilmektedir. Otellerin, yıldızlama ve denetiminden kaynaklanan tüm yetkileri Kültür ve Turizm Bakanlığı’na aittir. İlgili düzenlemeleri ise Bakanlık adına Teftiş Kurulu Başkanlığı yapmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 08.07.2019 tarihinde güncellenmiş olan turizm işletme belgesine sahip, tesis türü olarak da sadece otel seçilen tesislere ait veriler incelendiğinde, Türkiye’de turizm işletme belgesine sahip toplam 641 tane 5 yıldızlı, 816 tane dört yıldızlı, 1065 tane 3 yıldızlı, 395 tane iki yıldızlı, 51 tane de 1 yıldızlı otel bulunmaktadır.