Turistik Ürün Yaşam Eğrisi
-
2019
Ürün yaşam eğrisi ile pazarlama yöneticileri ürünün piyasadaki durumunu gözlemleyerek karlı ürünler üzerinde yaptıkları iyileştirmelerle ürünün pazardaki varlığını sürdürmesini sağlayabilmektedirler. Görece daha karsız ürünleri ise ömürlerinin dolmasını beklemeden piyasadan çekebilirler. Turizm işletmeleri yaşamlarını sürdürülebilir kılmak için sürekli devinim halinde olmalı, pazardaki ve teknolojideki yeniliklere uyum sağlamalı, rakipleri yakından takip etmelidir. Bu amaçla da değişen tüketici beklenti ve isteklerine uyum sağlayacak şekilde pazara sunduğu turistik ürünleri güncellemelidir. Turistik ürün yaşam eğrisi; başlangıç, gelişme (büyüme), olgunluk ve düşüş olmak üzere dört temel aşamadan oluşmaktadır.
Başlangıç aşaması; ürün potansiyel tüketiciler tarafından bilinmediği için satışlar yok denecek kadar azdır. Reklam, tanıtım giderleri ve üretim maliyetlerinin yüksekliği nedeni ile kardan söz edilememektedir. Ürün pazara henüz girmiş olduğu için rekabet yoktur. Rakipler ve tüketiciler turistik ürünün piyasada kendisini kanıtlamasını beklemektedir.
Gelişme (büyüme) aşaması; ürünün piyasada yer edindiği ve talebin artmaya başladığı aşamadır. Bu doğrultuda satışlar ve kar yükselir. Satış hacminin genişlemesi ve karlılığın belli düzeyin üstüne çıkması ile benzer ürün üreten rakipler pazara girmeye başlar. Talep artışı doğrultusunda turistik ürünün fiyatını değiştirmek ve karı daha da arttırmaya çabalamak rasyonel bir strateji değildir. Çünkü zihni karışan tüketici rahatlıkla rakip ürünlere geçebilir. Yeni tüketiciler kazanmaya yönelik satış artırıcı stratejiler izlenmelidir. Tüketici zihninde kalıcı bir imaj yaratma ve markalaşma çabaları hakimdir.
Olgunluk aşaması; pazarın turistik ürünle ilgili doyuma ulaşması sonucunda olgunluk aşamasına geçilir. Rakiplerin pazara girişi ile satış hacminin daralması beraberinde karların azalmasını getirir. Turistik ürünün pazarda tutunabilmesini sağlamak ve ömrünü uzatabilmek amacıyla farklılaştırma ve yenileme çabaları gündeme gelir. Üründeki farklılaştırmanın ön plana çıkartılması tercih edilebilirliği arttırmak için en doğru yöntemdir.
Düşüş aşaması; pazarda turistik ürüne olan doygunluk talebin hızlı bir şekilde düşmesine sebep olur. Satışlar ve gelirler azalır. Teknolojinin yenilenmemesi ile maliyetlerin gelirlerden fazla olduğu durumlar yaşanabilir. Rakiplerin pazar paylarını genişletmesi rekabetin gerisinde kalınması gibi olumsuz bir sonuç ortaya çıkarır. Tüketicinin turistik üründen tatmin olmaması, beklenti ve isteklerinin değişmesi, ihtiyaçlarının farklılaşması yeni ürünler talep etmelerine neden olur. Bu durum da üreticileri fikir aşamasından itibaren yeni ürün geliştirmeye yönlendirir.
Turizm işletmeleri tarafından üretilen turistik ürünlerin yaşam süreleri birbirinden farklılık göstermektedir. Önemli olan konu ürünün düşüş aşamasına geçtiğinin zamanında fark edilmesi ve olgunluk süresinin uzatılmaya çalışılmasıdır. Böylece yeni ürün fikri için hem zaman kazanılır hem de zararın düşük düzeyde tutulması sağlanabilir.
Referanslar
İçöz, O. (2001). Turizm İşletmelerinde Pazarlama İlkeleri ve Uygulamalar. Ankara: Turhan; Kotler, P, Bowen, J. ve Makens, J. (1996). Marketing for Hospitality and Tourism. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall; Kozak, N. (2016). Turizm Pazarlaması (Yedinci baskı). Ankara: Detay; Tek, Ö. B. (1999). Pazarlama İlkeleri Global Yönetimsel Yaklaşım Türkiye Uygulamaları (Sekizinci baskı).İstanbul: Beta; Usal, A. ve Oral, S. (2001). Turizm Pazarlaması. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.