Turistik Yaşam Biçimi

Kavram Sosyoloji Psikoloji İletişim Bilimleri

Hayat tarzı veya yaşam biçimi, insanların beslenme, barınma, dinlenme, eğlenme, kültür vb. gibi gereksinimlerini karşılamasıyla ilgili durumu ve süreci ifade etmektedir. Yaşam biçimini araştıran çalışmalarda insanların zamanlarını nasıl geçirdikleri, ilgi alanlarının neler olduğu, fikirleri ile bazı temel unsurlar olarak gelir, eğitim ve ikamet yeri gibi özellikleri incelenmektedir.

Turistik yaşam biçimi, turistlerin motivasyonları, tutumları, tepkileri ve rolleri ile turistlerin yerlilerle ilişkileri ve algılamaları üzerinden 1960’lı yıllarda ilk olarak sosyologlar tarafından araştırılan bir konu oldu. Daha sonra diğer sosyal bilimlerdeki alanlarla birlikte, turizm bilimi içinde de araştırılmaya başlandı ve hızla gelişti. Turistik yaşam biçimi insanların günlük yaşam rutinlerini, aktivitelerini, ilgi alanlarını, görüşlerini, değerlerini, ihtiyaçlarını kapsamakla birlikte turizm faaliyeti öncesinde ve sonrasındaki karar verme, davranış süreçleri ve algılarını da ifade etmektedir. Dolayısıyla turistik yaşam biçimi insanların neden seyahat ettiklerinden başlayan ve tüm süreci kapsayan bir kavramdır.

Mevcut turistlerin davranışları, gelecekteki turist davranışları için en önemli göstergedir. Dolayısıyla bir tüketici olarak turistlerin davranışları, hem araştırmacılar hem de turizm sektöründeki birimlerin tarafından en çok üzerinde durulan konular arasındadır. Çünkü tüketicilerin bilgi arama, alternatiflerin seçimi, tüketim ve tüketim sonrası gibi süreçteki davranış dokularını anlayabilmek, turistlerin beklentilerini ve eğilimlerini anlayabilmeyi sağlamaktadır. Turistlerin davranışları ile ilgili araştırmalar; turistlerin karar verme süreci, değerleri, motivasyonları, benlik kavramı/kişilikleri, beklentileri, tutumları, algıları, memnuniyet dereceleri, güvenleri ve sadakatleri olmak üzere dokuz temel kavram üzerine odaklanmaktadır.

Turistlerin davranışlarına yönelik araştırmalarda her kavram için farklı turist tipolojileri belirlendi. Benlik kavramı ya da kişiliklerine göre Plog (1977) venturers (girişimci/maceracı/dışa dönük), dependables (sağlamcı/ihtiyatlı/içe dönük) ve bunlar arasında geçiş gösteren ara türler şeklinde bir sınıflandırma yaptı. Motivasyonları, beklentileri ve algılarına göre yapılan tipolojik sınıflandırmalardan; Gray (1970) turistleri sunlust (deniz, güneş, kum tatilcileri) ve wanderlust (gezginler); Cohen (1972) organize kitle turist, bireysel kitle turist, kaşifler, avareler; Smith (1989) kaşif, elit, tuhaf, olağandışı, yeni başlayan kitle, kitle ve ayrıcalıklı turistler şeklinde sınıflandırılmakta ve farklı turizm tipleri ortaya çıkmaktadır.

Turizm kendine has özellikleri nedeniyle farklı bir yaşam stili ortaya çıkarmaktadır. Bu yaşam stili hazcı, yeniliğe ve deneyimlere açık, yabancılığı içeren, anlık doyumların olduğu bir yapıya sahiptir. Turistik yaşam biçimi, turistik bir bakış açısını da içermektedir. Bu bakış açısı olağan şeyleri sıradışı hale getirmeyi, turizm deneyimlerini paylaşmayı, kendini gerçekleştirmeyi ve genel olarak tüm turizm tecrübelerini kıymetli olarak görmek gibi farklı seyahat davranış örüntülerini kapsamaktadır. Turistler her zamanki günlük rutinlerinden farklı bir şey görmek ve deneyimlemek için seyahat etmeyi seçerler. Bir tüketim unsuru olarak turizm faaliyeti, bu faaliyet gerçekleşmeden önce arama, planlama, beklentiler, karar verme, satın alma ve hazırlık davranış örüntülerine sahiptir. Turizm faaliyeti sürecinde ise deneyimleme, gezinme, keyif alma ve yerinde değerlendirme gibi geleneksel süreçler görülmektedir. Son aşama olan tüketim sonrası ise deneyim ve tecrübelerin paylaşılması, değerlendirilmesi ile faaliyetin gerçekleştirildiği yere dair bir kanaatin geliştirilmesini kapsar. Turizm bir tüketim unsuru olmasına rağmen çeşitli açılardan sıradan tüketimden farklılık göstermektedir. Bu farklar arasında ön satın alma, seyahat, yerinde deneyim, geri dönüş hareketi ile hatırlama ve başa dönme süreçlerine sahip olma bulunmaktadır.

Referanslar

Caldito, L. A., Dimanche, F. ve Ilkevich, S. (2015). Tourist behaviour and trends. Tourism in Russia: a management handbook. Bingley, West Yorkshire: Emerald Group Publishing Limited: 101-130; Heitmann, S. (2011). Tourist behaviour and tourism motivation, Research themes for tourism: 31-44; Juvan, E., Gomezeli Omerzel, D. ve Uran Maravic, M. (2017). Tourist behaviour: An overview of models to date. İçinde, Management International Conference: 24-27; Kozak, M. ve Kozak, N. (Eds.). (2018). Tourist behavior: An experiential perspective. Almanya: Springer; Milli Eğitim Bakanlığı, (2018). Eğlence Hizmetleri Turizm ve İnsan Psikolojisi. Ankara; Small, J. J. (2015). Tourist Behaviour: An Annotated Bibliography 1964-1991. https://opus.lib.uts.edu.au/bitstream/10453/41627/1/Tourist%20Behaviour%20Bibliography.pdf, (Erişim tarihi: 06. 07. 2020).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Pearce, P. L. (2005). Tourist behaviour: Themes and conceptual schemes. Büyük Britanya: Channel View Publications.