Turistik Deneyimin Evreleri
İnsanların yaşam biçimlerinin birbirlerinden çok farklı olması ve her insanın kendine özgü turistik süreci yaşaması, turistik deneyimlerinin de birbirinden farklı olmasına neden olmakta ve bu farklılıklar davranışlara da yansıyarak turizm davranışının değişik evrelerde değişik özellikler göstermesine yol açmaktadır. Turistik deneyim hem zaman hem de mekân boyutuna sahiptir. Turistik deneyim, tatil kararı öncesi bilgilerle başlamakta, tatil kararı ile ilgili bilgilerin toplanması ve değerlendirilmesi ile gelişmekte, tatilin bitişi öncesi hazırlık ve satın alma davranışları ile karakterize edilmekte ve tatil sonrası yaşanılan deneyimin anımsanması sergilenmesi amacıyla hediyeler satın alma, fotoğraflar çektirme, gibi tatil sonrası davranışlarla uzatılmaktadır. Başka bir ifadeyle, turistik deneyim düşlenen gezi, yaşanan gezi ve uzatılan gezi olmak üzere üç evrede şekillenmektedir. Turistik deneyimin birinci evresi düşlenen gezidir. Bu evrede birey, yaşayacağı turistik deneyim öncesi kurmuş olduğu düşler ile yaşayacağı deneyimin kapsam ve zenginliğini artırır. Öyle ki, mekân değiştirmenin heyecanını kapsayan bu evrede turistin düşünce ve düşlerini şekillendiren unsurlar daha çok dergilerde, turistik broşürlerde, sosyal medya ortamlarındaki görseller ile anlatılanlardır. Bu evrede, elde edilen bilgiler zaman zaman yanıltıcı olmasına rağmen turist kurduğu düşler dolayısıyla, bu bilgileri doğru sanabilir. Turistik deneyimin ikinci evresi olan yaşanan gezi ise turistin görmek istediği yerlere gitmesini ve orada yaşamış olduğu gerçek deneyimleri kapsamaktadır. Başka bir ifadeyle, turist ilk evrede düşlediklerini bu evrede deneyimleme çabasındadır. Dolayısıyla eğer turist düşlediği ile bu evrede algılamış olduğu gerçeklik arasında bir paralellik kuramaz ise yaşadığı deneyimin beklentilerini karşılamadığını düşünerek doyumsuzluk duymaya başlamaktadır. Bu durumun yaşanmaması için turist çıkacağı seyahate ve yaşayacağı deneyime gerçekçi bir biçimde hazırlanmalıdır. Üçüncü ve son evre olan uzatılan gezi evresi ise turistin yaşadığı deneyimleri anımsadığı, sergilediği ve yaşadığı deneyimi uzatarak sürdürme isteğinde olduğu evreye işaret etmektedir. Turist gittiği yere özgü hediyelik eşyalar alarak, gezip görmüş olduğu yerlere ilişkin fotoğraflar ve videolar paylaşarak veya sosyal medya aracılığıyla anlatılar gerçekleştirerek yaşadığı deneyimi yeniden yaşama isteğindedir. Kuramsal olarak bakıldığında, bilinçli bir turist deneyimini sonsuz bir biçimde yeniden yaşayabilir ve büyütebilir. Ancak toplam turistik deneyim ise seyahat öncesi, seyahat esnası ve sonrasındaki deneyimlerin bütünü olarak ortaya çıkmaktadır.
Referanslar
Doğan, H. Z. (2004). Turizmin Sosyo-Kültürel Temelleri (İkinci baskı). Ankara: Detay Yayıncılık; McCabe, S. (2002). The Tourist Experience and Everyday Life. İçinde; G. M. S. Dann (Editör), The Tourist As a Metaphor of The Social World (ss. 61-75). Oxon, OX: CABI; Park, S., & Santos, C. A. (2017). Exploring the Tourist Experience: A Sequential Approach, Journal of Travel Research, 56(1): 16-27; Sternberg, E. (1997). The Iconography of the Tourism Experience, Annals of Tourism Research, 24(4): 951-969; Uriely, N. (2005). The Tourist Experience: Conceptual developments, Annals of Tourism Research, 32(1): 199-216.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Duran, E. ve Aslan, C. (2016). Turizmin Sosyal Psikolojik Dinamikleri. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları.