Turist Rehberliği Hizmetlerinin Denetimi

Kavram İş ve Meslek Profesyonel Turist Rehberi Kamu Yönetimi

Turist rehberliği hizmetleri belirli yasal çerçeve içinde yürütülmektedir. Bu hizmetlerin yasal gerekliliklere uygun bir şekilde yürütülüp yürütülmediğini tespit etmek üzere denetimler, dünyanın çeşitli yerlerinde yerel veya merkezi turizm otoriteleri tarafından görevlendirilen denetmenler tarafından yapılmaktadır. Turist rehberliği hizmetlerinin kalitesinin arttırılmasında büyük rolün devlete ait olması ve gözlemleme, güçlendirme ve mükemmelliği ödüllendirme gibi sektörel mekanizmaların yetersiz kalması eleştirilmektedir.

Turist rehberliği hizmetlerinin ne açıdan denetlendiği ile ilgili uygulamalarda farklılaşan kriterler dikkati çekmektedir. Örneğin Çin’de kural dışı her eylem sonucunda puan kaybedilen ve buna göre yaptırımların uygulandığı bir sistemde, rehberlik yaparken sigara içmek ya da yemek yemek iki, turistlerin pornografi, kumar ya da uyuşturucu tüketimine davet etmek ya da bu katılımlarını organize etmek 10 ceza puanına karşılık gelmekte, bir yıl içinde 10 puandan fazlasına sahip olan kişinin rehberliği askıya alınmaktadır. Yine Çin’de misafiri aldatmak rehberlikte yasa dışı davranışlara örnek verilmiştir. Türkiye’de, turist rehberliği hizmetlerinde kaçak rehberlik ve düşük ücret uygulamaları mücadele edilmesi gereken öncelikli sorunlar arasında anılmaktadır.

Türkiye’de turist rehberliği hizmetlerinin denetimi, 2014 yılında kabul edilmiş olan Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği Madde 41’e göre: “Bakanlıkça yetkili kılınacak personel veya Genel Müdürlüğün talimatı ile il müdürlüklerince yetkilendirilen personel veya meslek kuruluşları tarafından yapılır”. Burada bahsedilen meslek kuruluşları arasında TUREB (Turist Rehberleri Birliği) ve turist rehberleri odaları bulunmaktadır. Gereken durumlarda TÜRSAB (Türkiye Seyahat Acentaları Birliği) temsilcisi de denetim ekibinde yer alabilmektedir. 6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu’nun yedinci maddesi ve Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği dördüncü maddesi gereğince örnek olarak incelenen Ocak 2019 denetim raporunda tutanak tutmayı gerektiren konu başlıkları arasında: Çalışma kartı olmadan faaliyet yapmak (eylemsiz rehber), sözleşme yapmadan tur veya paket turda rehberlik yapmak veya sözleşmeyi yanında bulundurmamak, taban ücretin altında çalışmak, bölgesi dışında çalışmak, dili dışında çalışmak, belgesiz acentacılık faaliyetinde bulunmak, meslek kuruluşları/turizme zarar verici söz ve davranışta bulunmak, gruplara zarar vermek, meslek ilkelerine aykırı davranışta bulunmak, iş taahhüdüne aykırı çalışmak, tüketiciyi yanıltmak, çalışma kartını görünür şekilde taşımamak veya yanında bulundurmamak, belgesiz (kaçak) rehberlik faaliyetinde bulunmak, yasa dışı çalışan yabancı, rehbersiz tur faaliyeti, rehber acenta sözleşmesi yapmayan seyahat acentası, belge eksikliği (acenta) yer almaktadır.

Turist rehberliği mesleğinin icrasına ilişkin esaslar, yükümlülükler, zorunluluklar, yapılmaması gerekenler ile meslek etik ilkeleri ve tüm bu kurallara uygun davranılmadığı takdirde ilgili yaptırımlar (uyarma, kınama, geçici men, meslekten çıkarma gibi) 2014’te kabul edilmiş olan Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği'nde detaylandırılmıştır.

Yararlanılan Kaynaklar

Hu, W. ve Wall, G. (2013) Tour Guide Management in Hainan. China: Problems, Implications and Solutions, Asia Pacific Journal of Tourism Research, 18(3): 205-219; Huang S. & Weiler, B. (2010) A Review and Evaluation of China’s Quality Assurance System for Tour Guiding, Journal of Sustainable Tourism, 18(7): 845-860; Mak, A. H. N., Wong, K. K. F. ve Chang, R. C. Y. (2010) Factors Affecting the Service Quality of the Tour Guiding Profession in Macau, International Journal of Tourism Research, 12, 205–218; Mak, A. H. N., Wong, K.K.F. ve Chang, R.C.Y. (2011). Critical Issues Affecting the Service Quality and Professionalism of the Tour Guides in Hong Kong and Macau, Tourism Management, 32: 1442-1452; Yarcan, Ş. (2007). Profesonel Turist Rehberliğinde Mesleki Etik Üzerine Kavramsal Bir Değerlendirme, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18(1):33-44.