Arapça kökenli hareket sözcüğü, bir cismin bütününün veya bir kısmının yerini, konumunu ya da durumunu değiştirmesi anlamına gelirken, hareketlilik hareketli olma durumunu ifade etmektedir. Bir araştırma alanı olarak hareketlilik çalışmaları İngilizce yazında mobility studies olarak geçmektedir. Turizmde toplu olarak ya da bireysel yapılan yer değiştirme hareketi turist hareketliliğini temsil etmektedir. Hareket veya hareketlilik, turizm araştırmalarında ve özellikle sürdürülebilir turizm araştırmalarında önemli bir unsurdur. Hareket kavramı, bir başlangıç noktasından seçilen bir varış noktasına seyahat edilmesine ve ayrıca bu varış noktası içinde hareket edilmesine izin verdiği için turizmin kilit bir unsurunu oluşturmaktadır. Turist davranışının bir parçası olarak turist hareketlerinin incelenmesi, insanların mekan ve zaman içindeki hareketinin anlaşılmasını sağlamaktadır. Turist hareketliliği; turistlerin hem ikamet ettikleri bölgeden turistik bölgeye geçişleriyle hem de farklı aktiviteleri gerçekleştirmek için bölgede yaptıkları faaliyetlerle ilişkilidir.

Turist hareketliliği, bir kişinin (kim), konumun (nerede), zamanın (ne zaman) ve bağlamın (ne veya çevre) ayrıntılarını içermektedir. Bu yaklaşım turistin nerede ve ne zaman olduğunu ve ne yaptığının analiz edilmesini sağlamaktadır. Turist hareketliliğini doğru bir şekilde analiz etmek ve modellemek için ön koşul, yüksek kalitede turist akışı verilerinin toplanmasıdır. Yapılan çalışmalardan anlaşıldığı üzere turist hareketliliğini anlamanın en geleneksel yöntemi doğrudan gözlem yoluyla olmaktadır. Bu yöntem, bir araştırmacının turistlerin hareketlerini fiziksel olarak takip etmesini, gözlemlemesini ve kaydetmesini içermektedir. Bununla birlikte, bu yöntem zaman alıcı, izin alınmadığı takdirde etik açıdan sorgulanabilir ve pahalı olduğu gerekçesiyle eleştirilmektedir. Bu kısıtlamalara alternatif bir yol olarak turistlerin seyahat günlükleri tutması veya haritalar aracılığıyla hareketlerini kendi kendilerine kaydetmeleri getirildi. Bu teknikle turistler seyahat ettikleri rotaları, duraklama noktalarını ve aktiviteleri seyahat günlüğüne ya da harita üzerine kaydetmektedirler. Turistlerin hareketlerini kaydetmelerinin ardından bu veriler Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) yazılımı kullanılarak depolanabilmekte, temizlenebilmekte ve görselleştirilebilmektedir. Bu teknikle turistlerin hareketine ilişkin ayrıntılı resim sağlanmaktadır.

Mekansal-zamansal dijital izleme teknolojisinde son yıllarda yaşanan gelişmelerle beraber, turist hareketliliğini keşfetmek için geliştirilmiş yeni araçlar da ortaya çıktı. Özellikle turist rotalarını ortaya çıkarma, tekrar ziyaret eden turistlerin segmentasyonunu belirleme ve turistlerin kat ettiği mesafeleri belirleyebilmek amacıyla GBS’den (Global Konumlandırma Servisi) ve cep telefonu verilerinden (WİFİ ve Bluetooth aracılığıyla) de yararlanılmaya başlandı. Bu yöntemler turistlerin hareketliliği hakkında çok daha doğru veriler elde etme potansiyeline sahip alternatif yollar sunmaktadırlar.

Turistlerin belirli bir zaman ve mekânda nasıl hareket ettiklerini anlamak; ürün geliştirme, destinasyon planlaması, altyapı ve ulaşımın geliştirilmesi, yeni çekicilikler oluşturma ve turizmin sosyal, çevresel, ekonomik ve kültürel etkisinin yönetimi açısından önemlidir. Turistleri ve özellikle onların mekansal hareket kalıplarını gözlemlemek, bir turizm bölgesindeki farklı destinasyonların ortak özelliklerini tanımlayabilmektedir. Hareketlilik perspektifi, destinasyonların nasıl şekillendirildiğini ve yeniden şekillendirileceğini açıklamaktadır. Bu nedenle, turist hareketlerinin haritalanması ve modellenmesi, destinasyonlar arasındaki bağlantıları anlamak ve bir turizm sistemi oluşturmak açısından çok önemlidir.