Tirebolu İlçesi

YERLEŞİM MERKEZİ İlçe Yerleşimi

Denizin mavisiyle tarihin derinliğini buluşturan, adını üç kaleden alan, yeşilin her tonuna ev sahipliği yapan benzersiz bir sahil kentidir Tirebolu. Karadeniz Bölgesi’nin Doğu Karadeniz bölümünde, Giresun ili sınırları içerisinde yer alan Tirebolu ilçesi, yaklaşık 260 kilometrekarelik bir alana sahiptir. İlçe, güneyde Doğankent, doğuda Görele ve Çanakçı, güneybatıda Güce, batıda Espiye, ve kuzeyde ise Karadeniz ile çevrilidir. İlçenin Giresun’a olan uzaklığı 45 kilometre, Trabzon’a olan uzaklığı ise 90 kilometre kadardır. İlçe kıyı boyunca çizgisel bir gelişme göstermiştir. 

Tirebolu şehrinin Miletoslular tarafından MÖ VIII. yüzyılda kurulduğu söylenmektedir. Adını ise Yunanca üç şehir anlamına gelen Tripolis’ten aldığı kabul edilmektedir. Bu üç şehir ise Tirebolu kalesi ve Espiye ilçesinde yer alan Bedrama ve Andoz kaleleridir.

İlçenin yönetim sahası içerisinde bir şehir yerleşmesi, dokuz mahalle ve 49 köy yerleşmesi bulunmaktadır. Bu yerleşmelerde 2024 yılı itibariyle 32720 kişi yaşamaktaydı. Bu nüfusun 19819’u (yüzde 60,5) şehirde, 12901’i (yüzde 39,5) köy yerleşmesinde ikamet etmekteydi. İlçede erkeklerin yüzde 98,9’u, kadınların ise yüzde 93,9’u okuma yazma bilmektedir. İlçede birçok lise, ortaokul, ilkokul ve anaokulu bulunmaktadır. Ancak ilçe için Giresun Üniversitesi’ne bağlı olan Mehmet Bayrak Meslek Yüksekokulu ve Tirebolu İletişim Fakültesi önemli olup, bu kurumların etki sahası uzak mesafelere kadar ulaşmıştır. Bunların ya sıra ilçede yaygın eğitim kurumları içerisinde Halk Eğitim Merkezi, Öğretmenevi, Mesleki Eğitim Merkezi, Akşam Sanat Okulu, Özel Öğretim Kurumları ve Rehberlik Araştırma Merkezi yer almaktadır. 

İlçenin başlıca tarımsal ürünlerini fındık ve çay oluşturmaktadır. Ayrıca bu ürünler yöre için ekonomik getirisi olan diğer bir ifadeyle ticari öneme sahip ürünleridir. Bunun yanı sıra ilçede sebze ve meyve yetiştiriciliği, mısır üretimleri de tıpkı hayvancılık faaliyeti gibi daha çok geçim tipi olarak sürdürülmektedir. İlçenin sanayi faaliyetlerini fındık entegre tesisi ve çay fabrikaları oluşturmaktadır. 

Tirebolu ilçesinin ana ulaşımı Karadeniz Sahil Yolu üzerinden yapılmaktadır. Tirebolu, Karadeniz kıyısındaki birçok ilçeye kıyasla iç kesimlerle ulaşım açısından daha elverişli bir konuma sahiptir. Bu durum, Harşit Vadisi’nin topoğrafik yapısı ve uzanış yönü sayesinde oluşan doğal ulaşım koridoruyla doğrudan ilişkilidir. Söz konusu vadi, Tirebolu’yu Trabzon-Gümüşhane karayoluna alternatif bir güzergâh haline getirmiştir. Özellikle 1997 yılından itibaren karayolu altyapısında gerçekleştirilen iyileştirmeler, bu güzergâhın kullanımını artırmış; Erzurum, Bayburt, Gümüşhane gibi doğu illerinden Giresun, Ordu, Samsun gibi batıdaki Karadeniz şehirlerine seyahat eden özel araç sahipleri ve Gümüşhane-İstanbul hattında çalışan bazı yolcu otobüsleri tarafından tercih edilen bir rota haline gelmiştir. Tirebolu’ ya en yakın havayolu ulaşımı Giresun-Ordu Havalimanı ya da Trabzon Havalimanı aracılığıyla sağlanabilmektedir. 

Tirebolu tarihi geçmişi, doğal kaynakları ve güzelliği ile coğrafi konumu göz önüne alındığında turizm bakımından önemli sayılabilecek kıyı yerleşmelerinden biridir. Tirebolu plajı, yemyeşil orman örtüsüyle bütünleşen benzersiz doğal güzelliğiyle hem huzur hem de görsel bir şölen sunmaktadır. 

İlçe için önemli tarihi yerleşmelerden biri Tirebolu (Sait Jean) Kalesi'dir. Kalenin üç tarafı da suyla çevrili olup manzarası ve mimarisiyle birçok turisti ağırlamaktadır. Yine Berdoma kalesi eski tarihi yerleşimlerden biri olmakla dikkat çekmektedir. İlçede Yeniköy Cami, Çarşı Cami, Şapel Kilisesi, Selimağa Çeşmesi, Zaim Mustafa Ağa Çeşmesi, Şaban Kalesi, Çimenbaba Yatırı, Özlü Köyü'ndeki manastır kalıntıları ilçenin diğer tarihi eserlerini oluşturmaktadır. 

Taflanaltı renkli sokak, doğal dokusu bozulmadan evlerin boyanarak yeni bir görünüm verilmesiyle turistik hale getirilen bir sokaktır ve bu sokak gün geçtikçe turizm potansiyeli daha fazla artmaktadır. İlçede her yıl haziran ayında Bedrama Kültür ve Sanat Festivali etkinliği düzenlenmektedir.

İlçenin gastronomisi Giresun ili ile benzerlik göstermektedir. Ancak ilçede üretilen çayın yöreye özgü olarak Tirebolu 42 Çayı adıyla pazara sunulmuştur. İlçenin adını taşıyan markasıyla hem ulusal hem de uluslararası çapta tanınmış bir profile sahiptir. 

İlçe turizm işletmesi belgeli be basit konaklamalı olmak üzere toplamda 14 adet otel ve pansiyon konaklama işletmesine sahiptir. Oteller genellikle orta büyüklükte olup hizmet vermektedirler.

Referanslar

Kaya, G. (2016). Tirebolu İlçesinin Coğrafyası. Erzurum: Atatürk Üniv. Yay. No:1157, Edebiyat Fak. Yay. No:143, Araştırmalar Serisi No:119; Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2025; Tirebolu Belediyesi, 2025; Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025.

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: