-
2019
Günümüzde Mehmet Akif Ersoy Kültür Parkı içinde yer alan cami, dergâhın bir birimi olarak inşa edilmiştir. Dergâhta camiden başka türbe, hazire ve dergâh evi yer almaktadır. 1853 tarihli Evkāf-ı Hümâyun Nezâreti teftiş raporunda Tâceddinzâde Mustafa Efendi’nin Tekke Ahmed Mahallesi’nde Şeyh Paşa Zâviyesi yerinde yaptırdığı cami ve zâviye şeklinde geçen ibarelerden hareketle dergâhın yerinde eskiden Şeyh Paşa Zaviyesi’nin olduğu ve bu zaviyenin yerine dergâhın yapıldığı anlaşılmaktadır. Dergâhın kurucusunun Celveti tarikatına mensup Taceddinzade Mustafa Efendi olduğu ifade edilmektedir. Hakkında yeterli bilgi bulunmasa da Taceddinzade Mustafa Efendi’nin 1664 yılında düzenlenen bir vakfiyede adının geçmesinden yola çıkılarak XVII. yüzyılda yaşamış olabileceği düşünülmektedir. Cami ve dergâhın temelleri XVII. yüzyılın ortalarında atılmış olmalıdır. 1892 tarihinde cami, minare ve türbe yıkılarak II. Abdülhamid’in hazine-i hâssadan tahsis ettiği paralarla yeniden inşasına karar verilmiş, bu yenileme caminin batısındaki Tâceddin Veli Türbesi’nin giriş kapısı üzerinde yer alan kitabeye göre 1901 yılında gerçekleşmiştir. Günümüzdeki yapı bu son yenilemeden kalmadır. 1988 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün yürüttüğü çalışmalarla cami ve türbedeki aslına uygun olmayan eklentiler kaldırılmıştır. Cami, türbe ve dergâh evi kapsamlı bir restorasyona tabi tutulmuştur. 2008 yılında cami bir onarım daha geçirmiştir.
Cami kuzey-güney istikamette dikdörtgen planlıdır. Her cephesine açılmış ikişer pencere mevcuttur. Kuzeyde mihrap aksında giriş kapısı vardır. Harimin üzeri düz ahşap örtü ile kapatılmıştır. Caminin eskiden ahşap aksamlı, toprak örtülü olduğu kaydedilmektedir. Harimin kuzeyinde son cemaat yeri yoktur. Onun yerine dört ahşap direkle taşınan sundurma yerleştirilmiştir. Yapının mihrabı ve minberi sadedir. Caminin batısında dikdörtgen planlı türbe, kuzeydoğusunda minare yer almaktadır. Cami ve türbe kesme ve moloz taş malzeme ile yapılmış, üzeri dıştan dört meyilli kırma çatı ile kapatılmıştır. Türbe camiye göre daha küçük ebatlarda ve daha alçak yapılmıştır. Minare, kare kaideli silindirik gövdeli tek şerefelidir. Giriş kapısı kuzey cepheye açılmaktadır. Dergâh evi, Mehmet Akif Ersoy’un İstiklal Marşını yazdığı yer olarak bilinmektedir. Sadece selamlık binasından müteşekkildir.
Referanslar
Anonim (2012). Hamamönü’nün Tarihi Camileri. Ankara; Erdoğan, A., Günel, G. ve Kılcı, A. (2008). Ankara Tarihi ve Kültürü Dizisi 2. Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi; Erken, S. (1972). Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler 1. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü; Öztürk, N. (2010). Tâceddin Dergâhı, Türkiye İslam Ansiklopedisi, 39: 339-341; Öney, G. (1971). Ankara’da Türk Devri Dini ve Sosyal Yapıları. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.