Sivas Sanayi ve Ziraat Sergisi

Etkinlik Fuar

(Sivas, 31 Ağustos 1903)

Sultan II. Abdülhamid’in XX. yüzyıla girerken başlattığı dahili sergiler döneminin gereği olarak vilayet merkezlerinde açılan sergilerden olan Sivas Sınaat ve Ziraat Sergisi, Sivas Valisi Reşid Âkif’in önderliğinde gerçekleşti. Mezbaha binası iken inşaatı tamamlanıp Sivas Sanayi Mektebi’ne dönüştürülen binada açılan sergi, Sultan’ın tahta çıkışına rastlayan 31. 08. 1903’te, Vali Paşa, askerî ve mülkî erkan, ruhanî liderler, şehrin önde gelenleri ile komşu vilayetlerden gelen misafirler ve ahalinin katılımıyla dualar eşliğinde açıldı.

Sergi tek bir meta ya da mahsule özgü değildi, yurtiçinde üretilmiş bütün mamulat ve mahsulatı kapsaması gözetildi. Bunun tek istisnası, ülke ekonomisine faydası olacağına inanılan yurtdışından getirilmiş tarım aletleriydi. Sergide mensucat, maden ürünleri, orman ürünleri, zirai ürünler, hayvan mahsulleri ve dericilik adı altında altı şube oluşturuldu. Her şube için uzmanlardan müteşekkil bir heyet tertip edilirken, sergi komisyonuna Reşid Bey, bizzat başkanlık etti. Öne çıkan bazı ürünler için ürün sahipleri nakdi olarak ödüllendirildi.

Sergi Komisyonu, vilayetin her tarafından mahsul ve mamulat numunelerinin sergide yer almasına ve ürün çeşidin fazla olmasını sağladı. Aynı şekilde Kastamonu, Trabzon, Samsun, Erzincan, Maraş, Niğde, Kayseri, Malatya gibi komşu vilayet ve sancaklardan gönderilen ürünler sergide yerini aldı. Yine sergiye Sivas Vilayetin yanı sıra anılan şehirlerden tüccar, sanatkar ve uzman memurlar geldi. İlk kez bu sergi sayesinde vilayette üretilen tüm ürünlerin bir arada görülmesi mümkün oldu. Sergi tecrübesinin sonraki organizasyonlarda kullanılması için sergi yazışmaları bir ciltte toplandı.

Sanayi ve tarımın bütün kısımlarını kapsayan ve usul-i cedide, yani çağdaş anlayışa uygun olarak Sivas’ta düzenlenen ilk sergi 1903 Sergisi oldu. Orta Anadolu’da ilk kez yapılan ve bölgesel fuar niteliği taşıyan Sivas Sergisi’nin, Memleketin iktisat tarihinde müstesna bir yer işgal etmesi beklendi. Vali Reşid Akif, açılış günü Sultan II. Abdülhamid’e telgrafla bilgi arz ederken, “Sâye-i Şâhâne’de sergi dairesinin telgraf hattına varıncaya kadar en ufak bir noksanı bile bulunmuyor” diye yazdı. Ona göre, Memâlik-i Şahâne’de böyle geniş bir zemin üzerine ilk defa açılan bu sergi düşünülenin üzerinde başarı sağladı.

Sergi hatırası olarak, yurtdışından üzerinde vilayet haritası basılmış ipekli mendiller getirildi. Ayrıca Sanayi Mektebi ve Hükümet Dairesi gibi binaların çeşitli açılardan fotoğrafının yer aldığı kartpostallar bastırıldı. Üzerinde Gâye-i Umrânvâye-i Hazret-i Pâdişahîde 1319 Senesi Sivas’ta Küşad Olunan Sanayi ve Ziraat Sergisi’nin Hatırasıdır” diye yazan kartpostallar, sergi kapandıktan sonra kullanılmaya devam etti.

Yararlanılan Kaynaklar

Işıklı, A. (2012). Türkiye Fuar Albümü. İstanbul: İFM Yayınları; Memiş, Ş. (2015). 19. Yüzyılda Bir Sanayileşme Stratejisi Olarak Uluslararası Fuarlar: Osmanlı Örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi; Sivas Vilayeti Salnamesi 1325 (1907). Trabzon: Vilayet Matbaası.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Sivas Vilayeti Salnamesi 1325 (1907), Trabzon: Vilayet Matbaası, 209-2221